تبیین و ارزیابی روی‌کرد فمینیستی سوزان وندل به معلولیت

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری فاطمه فهیمی دانشجوی رشته مطالعات زنان دانشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب با عنوان «تبیین و ارزیابی روی‌کرد فمینیستی سوزان وندل به معلولیت»، دکتر نعیمه پورمحمدی و دکتر مهدی لکزایی به عنوان استادان راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید محسن فتاحی به عنوان استاد مشاور و دکتر فاطمه توفیقی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر باقر طالبی دارابی و دکتر محمدتقی کرمی قهی به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

معلولان در بیشتر جوامع هم‌چون زنان در جوامع مردسالار، به‌عنوان «دیگری» و «جنس دوم» مطرح بوده‌اند. فرستادن معلولان به مراکز درمانی، توان‌بخشی و تیمارستان‌ها، تست‌های غربال‌‌گری و درنتیجه سقط جنین و کشتار آن‌ها و...، همه بر این ایدئولوژی استوار است که اصل، ما افراد سالم هستیم و آن‌ها چیزی نیستند. اما در دوره مدرنیته متأخر و پست‌مدرن، شاهد شکل‌‌گیری مطالعات معلولیت و چرخش از «الگوی درمانی» به «الگوی اجتماعی» هستیم. در این الگو، معلولیت پیش از آن‌که ناشی از اختلالات ژنتیکی و زیستی باشد، زاییده «ساختارهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی معلول‌سازِ» جوامع است. یکی از افرادی که با نگاه فمینیستی و از زاویه فلسفی به معلولیت پرداخته است، خانم سوزان وِندل است که خود نیز معلول می‌باشد. وی در مقابله با نگاه‌های تبعیض‌آمیز به زن و معلول، ایده «تعالی از بدن» را در مقابل بدن ایده‌آل و جسم‌گرایی مطرح نمود. در این تحقیق که بیشتر بر پایه کتاب بدن مطرود و سه مقاله خانم وندل استوار است، به تبیین و ارزیابی نظرات ایشان به روش توصیفی و تجربه زیسته پرداخته‌ایم. بدین منظور، ابتدا در فصل اول به بیان کلیات و مفاهیم مرتبط پرداخته و سپس الگوهای مطرح در معلولیت بیان می‌گردد. در فصل دوم، دیدگاه‌های فمینیستی وندل به معلولیت تحت عناوین نقدها، نگرش‌ها، آموزه‌ها و ملاحظات ایشان تبیین می‌گردد؛ نقدها شامل نقد همانندی و یکدستی تن و بدن در مقابل تنوع و نرمال‌سازی ذهنی و بدنی، نقد استقلال تن و بدن در مقابل وابستگی، نقد جداسازی معلولان در مقابل پیوستگی و یکپارچگی، نقد دیگری‌سازی از معلولان، نقد بی‌ارزشی تجربه معلولان و تولید علم معلولیت‌نگر، نقد روایت معلولیت از سوی انسان‌های سالم، نقد آتوریته و اندیشه پزشکی در باب توانایی کنترل بدن و...، نگرش‌ها شامل بدن فرهنگی، معلولیت فرهنگی، توانمندی و معلولیت نسبی و ...، آموزه‌ها شامل عدم انکار و پذیرش معلولیت، تعالی از بدن، ناهم‌ذات‌پنداری با بدن و ... و ملاحظات شامل قهرمانان معلول، تضاد تجربه‌ها و ... . در فصل سوم نیز به ارزیابی روی‌کرد فمینیستی وندل به معلولیت از منظر دینی، تجربه زیسته، اخلاقی و ... پرداخته شده است.