شاهزاده حسین برهان‌الدین؛ پیشوای احتمالی شیعیان اسماعیلیه بُهره

عضو هیئت علمی گروه فرق تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب در گفتگو با ادیان نیوز با اشاره به پیدایش شیعیان اسماعیلیه پس از امام جعفر صادق(ع) گفت: شیعیان اسماعیلیه پس از امام جعفر صادق(ع) به سلسله امامانی متفاوت از سلسله امامان اثناعشریه معتقدند و در طول تاریخ به چندین شاخه و فرقه تقسیم شده‌اند.

سیدعلی موسوی نژاد تصریح کرد: به شاخه‌ای از اسماعیلیه که از حدود ۹۰۰ سال قبل و بعد از بیستمین امام، به امامانی مستور و پنهان شده معتقد هستند، طیّبیّه گفته می‌شود.

وی با بیان اینکه اسماعیلیه طیبیه داودی که بُهره خوانده می شوند، در کنار اسماعیلیه طیبیه سلیمانی که مکارمه خوانده می‌شوند به عنوان بخشی از جامعه شیعه اسماعیلیه در زمان حاضر مطرح هستند، افزود: بهره‌ها شاخه پر طرفدار اسماعیلیه طیّبیّه هستند، این شاخه امکانات و مؤسسات قابل توجهی دارند و مرکز اصلی آنان شهر بمبئی در هند است و در غیاب امامان، رهبری این جمعیت از شیعیان بر عهده داعی (نائب الامام) است.

عضو هیئت علمی گروه فرق تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به شیوع بیماری کرونا و خانه نشینی اجباری مُفضّل سیف‌الدین پیشوای شیعیان اسماعیلیه بُهره، گفت: در چنین شرایطی فرزندش حسین برهان‌الدین به نیابت از پدر حضور اجتماعی پر رنگ‌تری پیدا کرده که تأیید کننده جانشینی او در رهبری آینده اسماعیلیان بُهره است.

موسوی نژاد با بیان اینکه در میان فرزندان مفضل سیف‌الدین داعی پنجاه و سوم اسماعیلیه بُهره، بیشترین اخبار و توجهات معطوف به شاهزاده حسین برهان‌الدین است، عنوان کرد: به نظر می‌رسد از هم اکنون او را باید جانشین پدر و پیشوای آینده این فرقه شیعی دانست.

به گفته وی حسین برهان‌الدین ۴۳ ساله سومین و کوچک‌ترین پسر پیشوای بُهره‌ها است و هم اکنون مدیریت دو مرکز آموزشی مهم بُهره‌ها یعنی(جامعه سیفیّه) و (معهدالزهرا) و تعدادی از دیگر مراکز و مؤسسات اقتصادی و اجتماعی این جماعت را برعهده دارد.

عضو هیئت علمی گروه فرق تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه از طرفی دیگر باید بدانیم که طاهر فخرالدین فرزند ارشد خزیمه قطب‌الدین، هم اینک پیشوای گروهی از اسماعیلیان بُهره است، گفت: این گروه از بُهره‌ها فعالیت‌های خود را با نام «فاطمی جماعت» یا «فاطمی دعوت» انجام می‌دهند و فخرالدین را پنجاه و چهارمین داعی مطلق خود می‌دانند.

وی به بیان ریشه این اختلاف و انشعاب پرداخت و افزود: پس از مرگ محمد برهان‌الدین، پیشوای اسبق بهره در سال ۲۰۱۴، میان دو فرزند او یعنی مفضّل سیف‌الدین و برادر ناتنی‌اش خزیمه قطب‌الدین بر سر جانشینی پدر اختلاف افتاد.

موسوی نژاد خاطرنشان کرد: در آن زمان اکثر بُهره‌ها به جانشینی مفضّل سیف‌الدین روی آوردند که هم اینک در بمبئی پیشوای جماعت بهره است ولی گروه اندکی به جانشینی خزیمه قطب‌الدین، که در آمریکا ساکن بود، معتقد شدند.

وی با بیان اینکه خزیمه قطب‌الدین در سال ۲۰۱۶ درگذشت، افزود: پس از او پسر ارشدش، طاهر فخرالدین به عنوان پنجاه و چهارمین داعی مطلق جانشین پدر شد.

عضو هیئت علمی گروه فرق تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به اختلاف دو گروه بر سر جانشینی محمد برهان الدین، یادآور شد: اختلاف این دو گروه از سال ۲۰۱۴ و با طرح شکایت خزیمه قطب‌الدین از مفضّل سیف‌الدین در دادگاه بمبئی جدی‌تر شد. خزیمه با این ادعا که تنها او از پدرش اجازه رسمی جانشینی دریافت کرده، علیه مفضل سیف‌الدین طرح دعوی کرد و این اختلاف تاکنون ادامه دارد.

وی بهره‌های علوی را یکی دیگر از شاخه‌های اسماعیلیان مستعلوی طیّبی داودی عنوان کرد و گفت: این جماعت از بهره‌ها تا داعی بیست و هشتم با دیگر اسماعیلیان بُهره مشترک بوده ولی پس از داعی آدم صفی‌الدین (متوفای ۱۶۲۱ میلادی/ ۱۰۳۰ هجری) با ادعای علی شمس‌الدین که خود را داعی بیست و نهم طیبیّه داودی می‌دانست انشعابی جدید در اسماعیلیه به شمار می‌آیند.

موسوی نژاد دلیل شهرت این گروه را به جماعت علویّه، اعتقاد آنها به داعی علی شمس‌الدین دانست و افزود: داعی حاتم زکی‌الدین از سال ۲۰۱۵ میلادی پس از وفات داعی طیّب ضیاءالدین به عنوان چهل و پنجمین داعی بُهره علوی زعامت این جماعت از شیعیان اسماعیلیه را بر عهده دارد.

عضو هیئت علمی گروه فرق تشیع دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به مرکز اصلی جماعت بُهره علوی، خاطرنشان کرد: مرکز اصلی این جماعت در گجرات هند و به صورت مشخص شهر بارودا قرار دارد.