صلح امام حسن(ع) بازسازی قوا برای حرکت‌های ستم‌ستیزی بود

معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه صلح امام حسن(ع) مردم را در برابر یک واقعیت مهم یعنی فریب و ظلم معاویه قرار داد، گفت: انگیزه‌های مهم صلح امام حسن(ع)، محافظت از جان اقلیت پیروان خود و بازسازی قوا برای حرکت‌های پیش‌روی ستم‌ستیزی بود.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد مهدی تسخیری، معاون ارتباطات و امور بین الملل دانشگاه ادیان و مذاهب حجت‌الاسلام والمسلمین محمدمهدی تسخیری، معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از قم ضمن تبریک سالروز میلاد امام حسن مجتبى(ع) با اشاره به آیه ۳۳ سوره احزاب «...إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا؛ ...به‌درستی که خداوند مى‌خواهد آلودگى را از شما خاندان پیامبر بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند، اظهار کرد: خاندان عترت و طهارت را همه انسان‌های آزاده جهان بشری مورد تقدیر و احترام قرار داده؛ اگرچه برای شیعیان جهان اسلام مفروض‌الطاعة هستند.

معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: پروفسور میشل کعدی شاعر، ادیب و سخنور مسیحی لبنانی در کتاب «في حضرة الامام الحسن المجتبى(ع)» چنین می‌گوید: که  من در مقدمه و بدون مقدمه به او می‌گویم که ای مجتبی ای بزرگ در میان ائمه و مردان خدا و ای وعده حسن‌ خدا؛ من فرا خوانده شده‌ام تا عظمت و جسارت تو را آشکار کنم؛ جسارت و توانایی تو را در شرایط سختی که اسلام اقتضا می‌کند و در اینجا اشاره می‌کنم که همه ما مسلمان خدا هستیم، ما مسیحیان از ظلم بیزاریم و چون از ظلم بیزاریم، از اهل بیت(ع) نوشتم که به آنها ظلم شد و خطاب به قلم موی خود گفتم؛ این پرهای من است که بر درهای ایمان و دین حق می‌زند و آستانه‌هایی که سفر شب را به معراج وصل می‌کند، اگر کوتاهی کردم قدم بردار تا از کوتاهی در برابر امام حسن(ع) عذرخواهی کنم، زیرا او استاد مکث‌ها و ستاره امامان و محراب خدا و پیامبران است. تجلی طول نماز در شب‌ها و چشمان رسول خدا بر بلندی‌ها و آسمان‌ها و سیم‌های بینایی متصل به پرتوهای سدرة المنتهى بود.

وی با بیان اینکه امامان مكتب اهل بيت(ع) الگو و چراغ راه همه انسان‌های آزاده و عدالت‌‌خواه‌ هستند، افزود: هنگامی که از ایشان سخن می‌گوییم، نگاه کلان ما الگودهی به همه انسان‌هاست و مخصوص پیروان اهل‌ بیت(ع) و یا تنها مسلمانان نیست، بلکه پیروان همه ادیان چه ابراهیمی و چه غیر ابراهیمی که به دنبال پیدا کردن رهبران پاک سیرت و نیک گفتار و کردارند تا آنان را سرمشق زندگی خود، جهت دست‌یابی به سعادت دنیا و یا آخرت خویش قرار دهند.

دکتر تسخیری بیان کرد: ما بر این باوریم که همه انسان‌های وارسته از پرورش‌یافتگان مکتب اهل بیت(ع) و امام حسن مجتبی(ع) هستند که از شهدای عاشورا تا سربازان منجی عالم بشریت‌ در آخر‌الزمان را شامل می‌شود.

وی گفت: در خصوص یاران و اصحاب ویژه این امام بزرگوار، مورخان بسیاری از فقها و دانشمندان صدر اسلام را جزو یاران حضرت امام حسن مجتبی(ع) می‌شمارند که گروهی زمان پیامبر(ص) را درک کرده بودند و گروهی از بازماندگان یاران امیرمؤمنان(ع) و گروه دیگر در عهد حضرت در مکتب ایشان قد علم کردند.

معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب اظهار کرد: با استقرار امام حسن مجتبی(ع) در مدینه منوره، محدثان، راویان و دانشمندان بزرگ به‌سوی آن شهر شتافتند و جهت کسب فیض، گرد ایشان جمع شدند.

وی ادامه داد: حضرت در مدت کوتاهی با روشنگری و تبیین مبانی اصیل اسلامی که برگرفته شده از پیامبر اکرم(ص) بود، تحول علمی بزرگی در میان مسلمانان به‌وجود آوردند که مورخان بزرگ بر این باورند که شاگردان نامدار و راویان اخبار، فقها و دانشمندان تربیت شده آن حضرت فراوان‌اند که نام ده‌ها‌ عالم بزرگ و کم‌نظیر در میان آنها دیده می‌شود و از جمله آنها می‌توان به نام‌های درخشانی چون احنف بن قیس، که او را از اصحاب رسول خدا(ص) و امیرمؤمنان و حسن بن علی(ع) می‌دانند و یا اصبغ بن نباته از راویان و اصحاب خاص علی بن ابیطالب و امام حسن(ع) و نیز جابر بن عبدالله انصاری که ایشان نیز از یاران رسول خدا تا امام باقر(ع) بودند و در زمان جنگ بدر حضور داشته و در سال ۷۸ هجری قمری از دنیا رفت و همچنین جعید همدانی از اهل کوفه و از اصحاب امیرالمؤمنین و امام مجتبی(ع) و حبّة بن جوین عرفی اهل یمن و از اصحاب امیرمؤمنان و امام حسن(ع) اشاره کرد.

تسخیری اضافه کرد: تعداد بسياری از بزرگان چون حبیب بن مظاهر که در کربلا نیز به شهادت رسیده است، حجر بن عدی بن حاتم کندی کوفی، رشید هجری‌، رفاعه بن شدّاد ‌و... تا سلیمان بن صرد خزاعی، سلیم بن قیس هلالی، عمرو بن حَمِقْ خزاعی، قیس بن عباد، کمیل بن زیاد و حارث اعور بن بنان منقری که بسیاری از آنها از یاران امیر‌مؤمنان(ع) نیز بوده و به دست بنی‌امیه به شهادت رسیدند.

وی ادامه داد: شخصیت‌های بزرگ دیگری چون أبوالأسود دوئلی، ابواسحاق بن کلیب سبیعی، ابوجوزی، ابوصادق(کسان بن کلیب)، ابومخنف(لوط بن یحیی أزدی)، ابویحیی(عمیر بن سعد نخعی)، اسحاق بن یسار، اشعث بن سوار، جابر بن خلد، جارود بن منذر، حبّابه بنت جعفر، حذیفه بن أسید غفاری، سفیان بن ابی لیلا همدانی، سفین بن لیل، سوید بن غفله، شعبی، طحرب عجلی، عبدالله بن جعفر طیار، عبدالله بن عباس، عبدالرحمان بن عوف، عمر بن قیس مشرفی، عیسی بن مأمون زراره، فاطمه بنت حبّابه والبیه، محمد بن اسحاق، مسلم بن عقیل، مسلم بطین، مولی ابی وائل(ابو رزین بن مسعود)، نفاله بن مأمون، هبیره بن مریم، هلال بن نساف نیز برخی از پرورش‌یافتگان این امام همام بودند و نهضت عظیم علمی را در زمان حضرت پایه‌گذاری کردند و سرانجام بسیاری از این بزرگان جهاد تبیین، شهید در راه خدا بودند.

وی بیان کرد: علاوه بر شاگردان معروف آن حضرت، فرزند بزرگوار ایشان همچون حسن بن حسن معروف به حسن مثنّی، زید بن حسن، عمرو بن حسن، عبدالله بن حسن، قاسم بن حسن و غیره از تربیت‌یافتگان این منبع فیض علم و تقوا بودند.

بررسی علل و عوامل صلح امام حسن(ع) با معاویه

معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب در خصوص عواملی که منجر به صلح امام حسن(ع) با معاویه شد، افزود: برای بررسی علل صلح آن حضرت با معاویه شاخص‌های مختلفی را باید در نظر بگیریم که نخست نقش سیاست ترساندن و تطمیع مردم عراق توسط حکومت معاویه است که نقش مهمی در تزلزل موضع‌گیری صحیح عامه مردم داشت، البته این سیاست مستکبران و زورگویان در زمانه ما نیز در بسیاری از کشورها موجب تبعیت و سر سپردگی است.

وی گفت: از دیگر عوامل تنوع گروه‌ها و طیف‌های کوفی است که شیخ مفید اصحاب امام حسن(ع) را به پنج گروه تقسیم می‌کند که شامل شیعیان امیرالمؤمنین(ع)، خوارج، دنیاطلبان قدرت‌خواه، عامه مردم که زیر هر بیرق پیشرو قرار می‌گیرند، قبیله‌گرایان که تحت امر بزرگ قبیله خود هستند و تنها به او گوش می‌دهند و همچنین افرادی که به انگیزه تعصب قبیله‌ای و بدون توجه به دین، تنها تابع رؤسای خود بودند، می‌شود.

استاد دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: عدم آشنایی کافی مردم با امام حسن مجتبی(ع) از یک طرف و جهل نسبت به پیشینه دشمنی بنی‌امیه با اهل بیت(ع) و دسیسه‌های پیچیده معاویه سبب سردرگمی مردم و دوری از امر ولایت شد. تن دادن به صلح برای رسوایی معاویه در طول تاریخ از دیگر عوامل صلح امام حسن مجتبی(ع) بوده است.

تسخیری اظهار کرد: آشنایی امام حسن(ع) با فلسفه مستکبران و دیکتاتورها در نقض عهد‌ و با توجه به ناآشنایی مردم با این‌گونه فریب، راهی جز قرار دادن مردم در برابر یک واقعیت نبود و اینکه پذیرش صلح با معاویه را غافلگیر و رسوا کرد.

وی گفت: گاهی حوادث به‌گونه‌ای رقم می‌خورد که مردم به چشم خود باید فریب‌کاری‌های بنی‌امیه را لمس و قتل‌ها و تبعیدها را حس کنند تا پایه‌گذاری برای خیزش‌های ستم‌ستیز پس از خود باشد و سنت‌ساز برای جامعه بشری برای رسیدن به قیام عاشورا شود.

معاون ارتباطات و امور بین‌الملل دانشگاه ادیان و مذاهب با یادآوری اینکه صلح امام حسن(ع) مردم را در برابر یک واقعیت مهم یعنی فریب و ظلم معاویه، قرار داد، تصریح کرد: اگر جامعه اسلامی عمق صلح حسنی را دریافت می‌کرد، در جامعه ما، ترکمانچای‌ها و سایت پیکموها و کمپ دیویدها و اسلوها و برجام‌ها رخ نمی‌داد و در حقیقت، صلح امام حسن مجتبی(ع) رسواگر حرکت‌های برجامی همه تاریخ است.

وی یکی از انگیزه‌های مهم امام حسن(ع) را محافظت از جان اقلیت پیروان خود و بازسازی قوا برای حرکت‌های پیش‌روی ستم‌ستیزی بیان کرد و افزود: امام حسن مجتبی(ع) می‌فرماید «وَ لَوْ لَا مَا أَتَیتُ لَمَا تُرِک مِنْ شِیعَتِنَا عَلَی وَجْهِ الْأَرْضِ أَحَدٌ إِلَّا قُتِلَ» یعنی اگر چنین نمی‌کردم از شیعیان ما کسی نبود، جز آنکه کشته می‌شد.

تسخیری در توضیح وضعیت دنیای اسلام در زمان به قدرت رسیدن امام حسن(ع)، افزود: اگر اندکی به وضعیت زندگی مردم زمان امام حسن(ع) بپردازیم، تصویر روشنی از جامعه آن روز به‌دست می‌آید، مردمی که به تازگی در حال آشنا شدن با مبانی اسلامی بودند، ناگهان وارد صحنه فتوحات بین‌المللی شدند، کادر کافی برای تربیت جامعه کوچک اسلامی خود نداشتند و با کمبود کادرهای آشنا با مبانی اسلامی و دارای تجربه جهت هدایت مردم مواجه شدند.

وی اضافه کرد: بهره‌گیری از عناصری که کمتر با مبانی اسلامی آشنا هستند و قرار گرفتن این عناصر در صدر امور و به‌کارگیری روش‌های چاپلوسی، تملق، بله قربان‌گویی و جلب رضایت حاکمان بیش از جلب رضایت خداوند متعال موجب شد تا ارزش‌های اصیل اسلامی در میان آداب و رسوم جاهلی پنهان و نادیده بماند و کار به جایی می‌رسد که بسیاری از بدیهیات اسلامی مورد انکار و کردارهای جاهلی به‌عنوان ملاک ارتقای مناصب و تقرب به حاکمان شود.

تسخیری بیان کرد: از جامعه‌ای که امیرمؤمنان و اول گرویده به اسلام را تارک‌الصلاة مى‌داند و او را لعن مى‌كرد، چه توقعی می‌توان داشت؟ در جامعه‌ای که بزرگان آن به راحتی دستگیر، تبعید و اعدام می‌شدند و کمترین تهمت آن دشمنی با خلیفه و خروج علیه او بود که از خروج علیه پیامبر(ص) و کفر و الحاد و همچنین دشمنی با خدا نیز بالاتر بود چگونه می‌توان انتظار داشت حاکمیت تقوا، عدالت و اهل بیت در آنجا شکل بگیرد.

وی گفت: در جامعه‌ای که حاکمیت ادعای نمایندگی خدا و رسول خدا را داشت و با همین شعار به جنگ اولیای خدا می‌رفت، چه کسی جرئت پیدا می‌کرد تا در برابر آن بایستد. بنابرین، هیچ امری سنگین‌تر از آن نبود که بگویند امام حسن مجتبی(ع) در برابر خلیفه جانشین رسول‌الله(ص) قیام کرده است که همین امر را نسبت به امام حسین(ع) در قیام عاشورا نسبت می‌دادند.

تسخیری ادامه داد: در این جامعه جای حق و باطل عوض شده بود، معاویه و یزید جانشینان پیامبر(ص) شدند و امام حسن و امام حسین(ع) به‌عنوان خروج‌کنندگان علیه خلیفه رسول الله(ص) معرفی می‌شدند.

این معاون دانشگاه ادیان و مذاهب بیان کرد: شرایط  اقتضا می‌کرد که باید نخست دیدگاه و عملکرد جامعه را تغییر داد تا حداقل باقی مانده از اسلام و مبانی آن توسط یاغیان و طاغوت‌های واقعی منقرض نشود که اگر صلح حسنی و جهاد حسینی و پیام زینبی نبود، وضعیت جهان اسلام به‌گونه‌ای بود که یزید بن معاویه آن را طلب می‌کرد، که نه وحی و نه رسالتی در کار است.

وی گفت: امید است که نگاه ما نسبت به حوادث تاریخی و زندگی امامان و بزرگان به‌گونه‌ای باشد که از آن راهکاری برای واقعیت امروز استخراج کنیم تا دچار ظلم‌های تکراری ستمگران مستکبر و اشغالگران بی‌رحم معاصر در سطوح مختلف نباشیم.