بررسی مفهوم ولایت و امامت

معاونت آموزشی و پژوهشی دانشکده شیعه‌شناسی جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد با عنوان «بررسی مفهوم ولایت و امامت در اندیشه علامه جعفری» را برگزار می‌کند.

به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی دانشگاه، دانشجو فوزیه خزایی وظیفه دفاع از این پایان‌نامه را بر عهده دارد.

دکتر عبدالله نصری، استاد راهنما؛ دکتر محمد جاودان، استاد مشاور و حجت‌الاسلام دکتر محمد غفوری‌نژاد استاد داور این پایان‌نامه هستند.

این جلسه روز پنجشنبه 14 اسفندماه 1393 ساعت 9 در سالن کنفرانس شهید بهشتی برگزار می‌شود.

چکیده این پایان‌نامه به شرح زیر است:

چکیده

مسئله امامت و ولایت در تاریخ اندیشه اسلامی پیشینه‌ای طولانی دارد. علامه جعفری اندیشمندی است که هنوز آراء وی در ابواب مختلف از جمله ولایت و امامت تبیین نشده است. نوشتار حاضر با روی‌کردی متنی به جست‌وجو و یافتن پاسخی برای پرسش‌های اصلی پیرامون امامت و ولایت در اندیشه علامه جعفری می‌پردازد. بر اساس دیدگاه ایشان، امامت و ولایت تنها یک مقام ظاهری نیست، بلکه منصبی معنوی و روحانی است که علاوه بر رهبری حکومت اسلامی، هدایت همه‌جانبه انسان را در امر دین و دنیا بر عهده دارد. ایشان معتقد است ولایت انسان درباره خود، همان اختیار و مالکیت او است درباره خودش و جای تردید نیست که صاحب اختیار انسان درباره خویشتن همان شخصیت او است. ایشان با اشاره به آیات و روایات، معتقد بود مراد از ولایت، همان ولایت تکوینی است. علامه جعفری ولایت تکوینی را به دو نوع، ولایت تکوینی وجودی و ولایت تکوینی تعیینی تقسیم نموده است. وی در تعریف ولایت تکوینی وجودی اشاره می‌کند که فرد انسانی هرچه در راه تکامل بیشتر قدم بردارد، به رشد شخصیت بیشتری نائل می‌گردد و چهره الهی او بیشتر نمودار شده و تقربش به خدا نیز بیشتر می‌شود. در نتیجه قدرت تصرف و نظارت او در انسان‌ها به عنوان نماینده الهی (به معنای عمومی) بیشتر خواهد گشت. وی این قسم از ولایت را اکتسابی دانسته است. اما علامه جعفری ولایت تکوینی تعیینی را با توجه به مدارک اسلامی، اکتسابی نمی‌داند، بلکه منحصر در پیامبران عظام و جانشینان آن‌ها می‌داند. به نظر علامه اگر ولایت انبیاء و جانشینان آنان تعیینی نبود، اولاً خاتمیت پیامبر اکرم(ص) مورد اشکال قرار می‌گرفت، ثانیاً هرکسی به مقام تقرب می‌رسید، می‌توانست ادعای پیامبری یا امامت داشته باشد. علامه در مقابل ولایت تکوینی، به ولایت تشریعی اشاره می‌کند و آن را مخصوص پیامبر(ص) می‌داند که قوانین الهی توسط او بیان شده است و پس از وی ائمه اطهار (ع) می‌توانند مفسر قوانین باشند. علامه جعفری در تبیین ولایت تشریعی آن را به دو قسم ولایت تشریعی در حقوق پیرو و ولایت تشریعی در حقوق پیشرو را حق قانون‌گذار یا قانون‌گذاران می‌داند، که باید با توجه به مصالح اجتماعی قانون وضع نمایند و این حق را منحصر به پیامبر(ص) می‌داند، زیرا تمام دستوراتش مستند به وحی است و برای هیچ‌کس حق اظهار نظر در اصل قانون وجود ندارد مگر از ناحیه تفسیر، تأویل و تطبیق باشد.

واژگان کلیدی: امامت، ولایت، ولایت تکوینی، ولایت تشریعی، ولایت سیاسی، امام علی(ع).