ما باید روی اصلاح رفتارهایمان در قبال دیگر مسلمانان بیشتر سرمایه گذاری کنیم

 عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: ما باید بیش‌ترین سرمایه‌گذاری‌مان را بر اصلاح رفتارهایمان در قبال دیگر مسلمانان و در عمل به تعالیم اسلامی متمرکز کنیم. اگر جمهوری اسلامی در این دهه‌ها بیش از هر فعالیت تبلیغیِ دیگری، برای اصلاح رفتارهای حجاج و معتمران، تلاش می‌کرد، حتما امروزه سخن مقبول‌تری می‌داشت.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ حجت الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا  شریعتمداری در همایش بین المللی «بازشناسی جایگاه حج در تقویت همگرایی اسلامی؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» اظهار داشت: امروزه، همه از روی اعتقاد یا بنا به ضرورت‌های عینیِ اجتماعی و سیاسی، به ضرورت همگراییِ امت اسلامی حکم می‌کنند و از آن، سخن می‌گویند.

او ادامه داد: برخی از منتقدان تقریب نیز به‌ واقع، مخالف کلیت تقریب نیستند، بلکه به برخی رویکردها یا رفتارهای تقریبی انتقاد دارند. از آنجا که در مقام عمل، با رویکردهای گوناگونی به تقریب روبه‌رو هستیم، شاید یکی از راه‌هایی که تقریب را هموار می‌کند، شناسایی انواع این رویکردها یا راهبردها و حتی راهکارهاست. آنگاه، هم داعیه‌داران، هم منتقدان با دستی بازتر می‌توانند گونه‌ی مطلوب را برگزینند یا گونه‌ی نامطلوبشان را نقد کنند. در گزینش نهایی، یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار می‌تواند تجربه‌ها و دستاوردهای عینی باشد، مثلا یک الگوی کاملا موفق می‌تواند امام موسی صدر باشد که همه‌ی طوایف لبنانی به صداقت و جدیت او اذعان داشتند و دعوت‌ها و فراخوانی‌هایش را به جان می‌خریدند. او هرگز وارد بحث‌های چالش‌برانگیز که محافل درون‌شیعی را تحریک کند، نشد، بلکه حتی اذان شیعی را در رادیو لبنان، باب کرد و مجلس اعلای شیعی را بنیان گذاشت که خیلی‌ها آنها را اقداماتی طائفی می‌دانستند. او در عین‌حال، معتقد بود که اصحاب مذاهب به‌جای منازعه بر سرِ حقانیت باورهایشان، بکوشند در پیش‌بردِ آرمان‌های اسلامی و هر آنچه به رونق بیش‌ترِ جهان اسلام ‌کمک می‌کند، با یکدیگر رقابت کنند. هرکه در این رقابت توفیق بیش‌تری پیدا کرد، طبعاً نگاه‌ها را بیش‌تر به خود جذب خواهد کرد. آن امام مغیًّب این راهکار را از این آیه‌ی شریفه اقتباس کرده بود «لکل جعلنا منکم شرعه و منهاجاً… فإستبقوا الخیرات».

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: الگوی دیگر مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی است که منازعه بر سرِ خلافت یا مرجعیت سیاسیِ اهل‌بیت و دعواهای صدر اسلام را فاقد اولویت و کارکرد در روزگار ما می‌دانست و به تقدم و تقدیمِ مرجعیت علمیِ اهل بیت (ع) باورمند بود، زیرا این بحث، هم کم‌تر چالش‌برانگیز است، هم کاربرد عینی و امروزین دارد؛ می‌دانیم که پسرعموهای صاحب فضیلتِ آل‌کاشف‌الغطاء، یعنی سیدمحمدحسین صاحب اصل‌الشیعه و أصولها، و سیدعلی، مهمان ویژه‌ی نشست بینادینیِ«بحمدون» در موضوع تقریب، دو مشی متفاوت داشتند. همینطور می‌توان از مشی‌های متفاوت امام و رهبری سخن گفت که یکی بر همگراییِ سیاسی اجتماعی تأکید داشت و دیگری بر تقریب فکری و مذهبی. هر کسی می‌تواند یکی از این الگوها را بپذیرد یا برخی از آنها را مورد انتقاد قرار دهد. مهم این است که مبنای عمل یا محور انتقاد یک الگوی واقعی نه ذهنی و احیاناً تجربه‌شده است.

او بیان کرد: تجربه‌‌های یکصد سال اخیر، به‌ویژه، بیش از چهار دهه‌ی انقلاب و نظام اسلامی نشان می‌دهد که بیش از هر فراخوانیِ قولی یا آثار علمی و مکتوبی که به وحدت و تقریب فرامی‌خواند، همگرایی‌های عملی و تجربه‌های عینی اثرگذار است. بی‌تردید، اثرگذارترین پدیده‌ی عینی در چهار دهه‌ی اخیر، یکی پیروزی انقلاب اسلامی با شعارهای فرامذهبی و دیگری پیروزی‌های مقاومت اسلامی در لبنان با رویکردی فراطائفی بوده است‌. اینکه هردوی این تجربه‌ها در ادامه، چقدر بر پیمان و منوال فرامدهبی باقی ماندند و آیا گرفتار رفتارهای تنگِ مذهبی شدند یا خیر، جای بحث و بررسی دارد، اما همین اندازه توفیق بهترین گواه ترجیح عمل بر گفتار است و این دقیقا برگرفته از همان فرموده‌ی اهل بیت علیهم السلام است که کونوا دعاه للناس بغیر ألسنتکم؛ از این‌رو، ما باید بیش‌ترین سرمایه‌گذاری‌مان را بر اصلاح رفتارهایمان در قبال دیگر مسلمانان و در عمل به تعالیم اسلامی متمرکز کنیم. اگر جمهوری اسلامی در این دهه‌ها بیش از هر فعالیت تبلیغیِ دیگری، برای اصلاح رفتارهای حجاج و معتمران، تلاش می‌کرد، حتما امروزه سخن مقبول‌تری می‌داشت. این اصلاح رفتارها محدود به حجاج و موسم حج نمی شود، بلکه شامل انواع رفتارهای قانونی و عملیِ ما در داخل کشور و در قبال تحولات جهان اسلام نیز می‌شود که همه‌ی آنها زیر ذره‌بین دنیای اسلام است.