نشست علمی «داستان مریم معادل زنانه داستان یوسف»

نشست علمی با عنوان «داستان مریم معادل زنانه داستان یوسف» با سخنرانی محمد حقانی فضل دانشجوی دوره دکتری ادیان تطبیقی و پژوهشگر پژوهشکده ادیان و مذاهب برگزار می‌شود.

این نشست به همت انجمن دین‌پژوهان 29 اردیبهشت‌ماه 1394 ساعت 11:30 در سالن شهید بهشتی برگزار خواهد شد.

چکیده این نشست علمی به شرح زیر است:

مریم از جمله شخصیت‌هایی است که قرآن از او به بزرگی یاد می‌کند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که قرآن درباره مریم به آن اشاره می‌کند، پاک‌دامنی او است. (التی احصنت فرجها/انبیاء:91؛ تحریم:12) اما قرآن به صراحت بیان نمی‌کند که چرا مریم را چنین توصیف کرده است. به نظر می‌رسد تحلیل عناصر و ویژگی‌های داستان مواجهه مریم با فرشته بهترین راه برای پرداختن به مسئله فوق باشد. قرآن دو روایت از این ماجرا ارائه می‌دهد. (در سوره‌های آل‌عمران و مریم) تحلیل عناصر داستانی (به ویژه روایت سوره مریم) نشان می‌دهد که مضمون این داستان به نحوی مشابه با داستان یوسف و زلیخا است.

در هر دو داستان شخصیت اصلی در وضعیتی برانگیزاننده گیر می‌افتد، اما پاک‌دامنی خود را حفظ می‌کند. عناصر مشترکی که قرآن در هر دو داستان به کار گرفته ما را به این سمت سوق می‌دهد که این دو داستان را نظیر یک‌دیگر دانسته، در نتیجه، جمله «احصنت فرجها» را راجع به ماجرای ملاقات مریم و فرشته بدانیم. برای نشان دادن این امر، باید به تحلیل شیوه داستان‌گویی قرآن و نیز عناصر این دو داستان پرداخت (این که  قرآن چگونه مکان، موقعیت، واکنش‌های شخصیت‌ها و غیره را ترسیم می‌کند. گرچه تمرکز اصلی بر شیوه ادبی قرآن است، اما به تفسیر و قصص الانبیاء نیز باید رجوع کرد؛ زیرا در این کتاب‌ها، داستان با افزوده‌هایی نقل شده است که این فهم از داستان را تقویت می‌کنند.