نشست علمی «الحاد جدید، چیستی و دیدگاه ها»

به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی، آخرین نشست از دور دوم سلسله نشست‌های علمی پژوهشکده ادیان و مذاهب با عنوان «الحاد جدید، چیستی و دیدگاه‌ها» با سخنرانی استاد علی شهبازی، چهارشنبه سی‌ام اردیبهشت ماه 94 ساعت 11:30 در سالن کنفرانس شهید بهشتی برگزار می‌شود.

چکیده نشست:

مسئله الحاد، به لحاظ کارکرد و شیوه، در روزگار کنونی شاید بی مانند یا کم مانند است. امروزه الحاد و اندیشه‌های الحادی از سطح بحث‌های آکادمیک و فلسفی، بویژه بعد از واقعه ی ١١ سپتامبر در آمریکا، به سطح افکار عامه آمده و باورهای عموم را (دست‌کم در مغرب زمین) به چالش کشیده است. می‌توان گفت که در گذشته باورهای عموم مردم چندان متأثر از مناقشات فلسفی‌ـ‌الاهیاتی میان ملحدان و خداباوران نبود. در عصر حاضر تحولاتی در عرصه علم و معرفت پدید آمده است که همین تحولات را ملحدان جدید تا اندازه زیادی در خدمت خود گرفته و از بهره فراوان برده‌اند:

الف) کاربردی شدن علوم (ظهور Applied Sciences) و ارتباط تنگاتنگ شاخه های معرفت انسانی با یکدیگر (Interdisciplinary Course)، و به عبارت دیگر پدید آمدن دانش‌های میان‌رشته‌ای؛

ب) همه‌فهم کردن یا باصطلاح عامه‌پسند کردن علم.

امروزه دانشمندانی از حوزه علوم تجربی به خوبی از عهده چنین کاری برآمده‌اند که از آن جمله می‌توان از ملحدانی چون داکینز نام برد. امروزه دیگر نمی‌توان الحاد را صرفاً نوعی اندیشه یا رویکرد فلسفی‌ـ‌الاهیاتی دانست بلکه به تعبیر پاره‌ای منتقدان، الحاد برای ملحدان به نوعی «دین» و به عبارت بهتر نوعی ایدئولوژی مبارز و هماوردطلب تبدیل شده است. در این صورت الحاد چون از یک رویکرد فکری و آکادمیک به جریانی ایدئولوژیک تبدیل شده است، نوع رویارویی و نقد آن نیز باید تا اندازه‌ای با چنین وضعیت نوینی تناسب داشته باشد. ملحدان جدید که خود پیشگام همه‌فهم کردن علوم‌اند با بهره‌گیری فراوان از یافته‌های علمی، به ویژه در دو حوزه ی زیست‌شناسی و عصب‌شناسی، در مرحله نخست فرض خدا و خداباوری را مورد نقد گزنده خود قرار می‌دهند و سپس تمام توان خود را بر حمله به دین و مؤمنان متمرکز می‌کنند. در این مورد مخاطب اصلی آنها عامه مردم، یعنی کسانی که در حوزه دین و الاهیات تخصصی ندارند، هستند.

الحاد جدید هم به لحاظ مبانی و هم از جهت روش و رویکرد خود سخت قابل نقد است. در این نشست می‌کوشیم ضمن بیان چگونگی شکل‌گیری جریان موسوم به «الحاد جدید»، پاره‌ای از پیش‌فرض‌های فکری ملحدان جدید را همراه با رویکرد آنها به دین و روش برخوردشان با دینداران به بحث بگذاریم.