- ☰
نوشتن راجع به انسان‌های پرتلاش، دقیق‌النظر و فروتن کار دشواری است. اکنون که این چند خط را مینویسم ترجمه فاخر مرحوم هاشمی‌نژاد از کتاب ایوب پیش‌رویم است، بخش‌های فراوانی از آن را بارها خوانده و بهره برده‌ام. از ایشان در موضوعات متعددی آثاری به یادگار مانده است که مورد توجه بوده و خواهد بود. آنچه این بنده در اینجا میخواهم مطرح کنم اهمیت اثر مذکور در مطالعات تطبیقی ادیان میباشد.
«از تو به گوش‌های خویش شنیده بودم،
اکنون چشمان من تو را میبینند»(کتاب ایوب 42: 5).
نوشتن راجع به انسان‌های پرتلاش، دقیق‌النظر و فروتن کار دشواریست. اکنون که این چند خط را مینویسم ترجمه فاخر مرحوم هاشمی‌نژاد از کتاب ایوب پیش‌رویم است، بخش‌های فراوانی از آن را بارها خوانده و بهره برده‌ام. از ایشان در موضوعات متعددی آثاری به یادگار مانده است که مورد توجه بوده و خواهد بود. آنچه که این بنده در اینجا میخواهم مطرح کنم اهمیت اثر مذکور در مطالعات تطبیقی ادیان میباشد.
عنوان کامل و مشخصات کتاب‌شناختی این اثر چنین است:
کتاب ایوب: منظومه الآم ایّوب و محنت‌های او از عهد عتیق با مقایسه تطبیقی پنج متن کهن فارسی (236ص)، قاسم هاشمی‌نژاد، تهران: هرمس، (چاپ دوم) 1390
بخش عمده کتاب برگردان از ترجمه انگلیسی کینگ جمیز است که با همت حاخام دکتر حمامی لاله‌زار با متن عبری مقابله شده است.
در ابتدا، مترجم ما در مقدمه 20 صفحه‌ای اطلاعات گسترده‌ای در اختیار مخاطب قرار میدهد. هر مسلمانی کتاب ایوب را از هر ترجمه‌ای که بخواند، بینیاز از مطالعه این مقدمه نخواهد بود. اینکه چرا روایت ایوب در متون اسلامی بازنمایی متفاوتی از متن اصلی داشته، و علت حذف یا تعدیل برخی بخش‌ها و شاخ و برگ یافتن برخی قسمت‌ها چه بوده، نیز برای مسائلی از این دست سرنخ‌های مهمی در این مقدمه ارائه شده است. علاوه بر این، نگرانی ایشان از دور شدن ادبیات ما از سرچشمه‌های زبان فارسی نشان از دقت‌نظر کم نظیر وی دارد (ص. 17).
در ادامه مقدمه، ترجمه کامل 42 فصل کتاب ایوب آمده است؛ در انتهای هر فصل ( به جز فصل‌های 4، 7، 20، 41 و 42) مترجم توضیحاتی در تبیین برخی ابهامات و پیچیدگیهای متن ارائه کرده است. عمده این مطالب از خود سِفرهای کتاب مقدس انتخاب شدند.
هاشمی‌نژاد پیش از ارائه روایت ایوب در پنج متن فارسی متقدم، در فصلی خواندنی تحت عنوان پیگفتار (صص. 135ـ 166) به مقایسه و ارزیابی این متون توجه کرده است. اینکه کدام یک به متن اصلی بیشتر پایبند بوده‌اند و کدام یک نه؟ چه کسانی در سازش‌دادن ایّوبِ عهد عتیق با مقتضیات ادبیات اسلامی تأثیرگذار بوده‌اند؟ محظورات این مؤلفان چه بوده و چه گرایش‌های فکری داشته‌اند؟ اینها برخی از سؤالاتی که مؤلف ما تلاش کرده پاسخ‌هایی برای آنها بیابد.
پس از این تحلیل مفصل، متن روایات ایوب از پنج کتاب قصص قرآن صورآبادی، تفسیر قرآن مجید (معروف به تفسیر کمبریج، به تصحیح دکتر جلال متینی)، قصص القرآن نیسابوری، کشف الأسرار و عده الأبرار میبدی و در نهایت روض الجِنان و روح الجَنان فی تفسیر القرآن ابوالفتوح رازی ارائه شده‌اند. سرانجام، خاتمه کتاب با تصاویری ناظر به زندگی ایوب منقوش به قلم ویلیام بلیک میباشد.
این اثر علاوه بر اینکه ترجمه ارزشمند یکی از کتابهای پر تب و تاب و پیچیده ادبیات جهانیست، نظر به تحلیل‌هایی که در مقدمه و فصل میانی دارد، الگوی مناسبی برای مطالعات تطبیقی خواهد بود. و سزاوار معرفی و بررسی عمیق‌تر میباشد.
یادش گرامی
حیدر عیوضی 15/ 1/ 95
منبع: دین آنلاین
|
|
دانشکده ها دانشکده شیعه شناسی |
خدمات فناوری اطلاعات سامانه جامع آموزش |
بیانیه رسالت دانشگاه ادیان و مذاهب، نخستین دانشگاه تخصصی ادیان و مذاهب در ایران، برخاسته از حوزه علمیه، ضمن شناخت ادیان و مذاهب و تعامل و گفت و گو با پیروان آنها با تکیه بر مشترکات، در جهت همبستگی انسانی، تقویت صلح، کاهش آلام بشری، گسترش معنویت و اخلاق و معرفی عالمانه اسلام بر اساس آموزه های اهل بیت علیهم السلام به پژوهش و تربیت نیروی انسانی متخصص اقدام می نماید. |
