گزارشی از سفر علمی ـ تقریبی به استان گلستان

* محمدرضا ملانوری

سفر به استان گلستان از سلسله سفرهای علمی سفیران تقریب دانشگاه ادیان و مذاهب است که در اردیبهشت‌ماه 1395 با اهتمام  دفتر تقریب دانشگاه ادیان و مذاهب و همراهی 29 تن از دانشجویان رشته‌های مختلف دانشگاه برگزار شد. این سفر با روی‌کرد تقریبی دو هدف عمده را دنبال می‌کرد: نخست بازدید از حوزه‌های علمیه و مراکز علمی و فرهنگی اهل‌سنت گلستان و دیگر، ملاقات و گفت‌وگو با علمای اهل‌سنت، با هدف یافتن راه‌کارهای علمی و عملی جهت وحدت بیشتر بین شیعه و سنی و بررسی زمینه‌های پژوهشی جدید برای تحقیق در این امر.

در کنار این دو هدف، بازدیدهایی از مراکز علمی ـ فرهنگی شیعیان و ملاقات و گفت‌وگو با علمای تشیع این استان نیز برنامه‌ریزی شده بود. در این میان، بازدید از مرکز بزرگ اسلامی شمال کشور جایگاهی ویژه داشت.

در این سفر با شخصیت‌هایی هم‌چون آیت الله سیدکاظم نورمفیدی امام جمعه شهر گرگان و نماینده استان گلستان در مجلس خبرگان، حجت‌الاسلام والمسلمین نورعلی دیلم معاون فرهنگی دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در امور اهل‌سنت، آخوند ابوبکر خوجملی امام جمعه اهل‌سنت نگین‌شهر، آخوند عبدالرزاق رهبر امام جمعه اهل‌سنت آق‌قلا و هم‌چنین امام جمعه شهر انبار الوم، و آخوند توماج دیدارها و گفت‌وگوهایی داشتیم. توفیق زیارت امامزاده یحیی بن زید بن علی بن الحسین(ع)  نیز نصیب شد که جای بسی خوش‌وقتی بود.

روز اول: 15/2/95

ساعت 11صبح چهارشنبه 15 اردیبهشت‌ماه 1395 با اتوبوس از مقابل دانشگاه ادیان و مذاهب به سمت استان گلستان حرکت کردیم و تقریباً ساعت 9:30 شب وارد حوزه امام خمینی در استان گلستان شدیم. پس از صرف شام، در جلسه‌ای با آقای حجت‌الاسلام والمسلمین نورعلی دیلم معاون فرهنگی دفتر نمایندگی ولی‌فقیه در امور اهل‌سنت، اهداف سفر تشریح شد. وی دانشجویان را به بازدید از مرکز بزرگ اسلامی شمال کشور و بخش‌های مختلف حوزه علمیه امام خمینی دعوت کرد و در ضمن دیدار، اطلاعات مفیدی درباره این مرکز و استان گلستان مطرح شد. وی هم‌چنین گزارشی از اهداف و فعالیت‌های مجموعه فرهنگی و کتابخانه عمومی میرداماد ارائه کرد. بنا بر گزارش ایشان، یکی از مهم‌ترین اقدامات پژوهشی در حال انجام در این مؤسسه، تدوین دایره‌المعارف استان گلستان است.

حجت‌الاسلام والمسلمین دیلم در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به پیشینه راه‌اندازی این مؤسسه خاطرنشان کرد: این مؤسسه به همت آیت‌الله نورمفیدی نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان و امام جمعه گرگان راه‌اندازی شده و هم‌اکنون بدون هیچ‌گونه کمک دولتی و دریافت هزینه از اعضا و با حمایت امام جمعه گلستان اداره می‌شود.

وی با بیان این که امام جمعه گلستان از سه دهه پیش دغدغه‌های فرهنگی در این استان داشته‌اند، بیان کرد: یکی از این دغدغه‌ها راه‌اندازی مرکزی فرهنگی با هدف پرداختن به موضوعات حوزه علوم اسلامی و حوزه تاریخ و فرهنگ بود و راه‌اندازی مؤسسه فرهنگی میرداماد تا حد زیادی توانسته این دغدغه‌ها را پاسخ دهد. ایشان یادآور شد: احداث این مجموعه عظیم از سال ۸۱ آغاز شد و در نهایت در سال ۹۲ به بهره‌برداری رسید و اکنون در بخش‌های مختلف از جمله کتابخانه، مرکز اسناد، دانش‌نامه گلستان، مرکز گفتمان دینی، مرکز آموزش قرآن، مرکز مجمع شعرای اهل‌بیت و انجمن کتاب‌خوانی به مراجعان خدمات ارائه می‌دهد.

وی گفت: مؤسسه میرداماد در قیاس با مراکز فرهنگی کشور از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری منحصر به فرد و نمونه یک کار خوب و ارزشمند در استان گلستان است که معماری ساختمان مؤسسه ترکیبی از معماری اسلامی، ایرانی و بومی منطقه است. کتابخانه مؤسسه نیز با بهره‌مندی از ۱۰۰ هزار جلد کتاب و نشریه، بزرگ‌ترین کتابخانه در استان‌های شمال کشور به شمار می‌رود و توانسته بخشی از نیازهای علمی و پژوهشی پژوهشگران منطقه را پاسخ دهد.

بعد از این جلسه به طرف محل اسکان که در منطقه سرسبز توسکستان بود، حرکت کردیم. اسکان دانشجویان در سوئیت‌های سه نفره واقع در یک پارک جنگلی بود که فی‌الواقع خود یکی از جاذبه‌های گردشگری به حساب می‌آمد.

روز دوم 16/2/95 : گنبد کاووس، نگین شهر

نخستین برنامه اردو در روز دوم، بازدید از مسجد و حوزه علمیه حاجی آبایی و شرکت در مراسم عمامه‌گذاری بود. این جلسه نهمین دوره فارغ‌ التحصیلی مسجد و مدرسه علوم دینی حاجی آبایی بود که بعد از پنج سال برگزار می‌شد. این مراسم تا اذان ظهر ادامه یافت.

زیارت امامزاده یحیی بن زید

هنگام ظهر در امامزاده یحیی بن زید نماز جماعت اقامه کردیم. در بدو ورود به امامزاده، توفیق آشنایی با یکی از خادمین که اتفاقاً از دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب بود، حاصل شد. با هماهنگی وی سخنرانی پیرامون شرح حال یحیی بن زید از طرف تولیت امامزاده برای دانشجویان برگزار شد. سخنران در این باره گفت: پس از شهادت حضرت زید بن علی، فرزندش یحیی از کوفه عازم ایران شده، از شهرهای ری و نیشابور عبور کرد و در سرخس مدت شش ماه اقامت نمود و سپس به بلخ رفت. یوسف بن ثمر ثقفی حاکم کوفه به حاکم خراسان دستور داد که یحیی را دستگیر کند. لذا ثمر بن سیار، یحیی را دستگیر کرد و مدتی بعد به دستور خلیفه (ولید بن یزید اموی) او را آزاد کرد تا خود را به شام نزد خلیفه رساند. در بیهق سبزوار هفتاد تن از شیعیان به او پیوستند و در ابرشهر نیشابور بین آن‌ها و لشکر خراسان جنگ درگرفت که عمرو بن زراره فرمانده دشمن کشته شد و لشکر خراسان متواری گردید.

سخنران در ادامه گفت:‌یحیی با افراد خود به جرجان (همین منطقه) آمد و در حوالی این شهر در قریه‌ای به نام ارغوی ساکن شد. شهر جرجان و حوالی آن بعدها بر اثر حمله مغولان ویران شد که آثار آن شهر در اطراف مرقد مطهر امامزاده مشهود است و قطعه‌ای از گچ‌بری محراب نیز در کنار ضریح مطهر با قدمت حدود 800 سال باقی مانده است. حضرت یحیی در سال 125 هجری قمری در سن 18 سالگی در جنگی نابرابر شهید شد. سر مطهرش را جدا و به شام نزد خلیفه بردند و بدن مطهرش بالای دار بود تا این که ابومسلم خراسانی قیام کرد و زمانی که به جرجان رسید، بدن مطهر امامزاده را از دار پایین آورد و پس از غسل و کفن، دفن نمود. یحیی بن زید یکی از راویان و محدثین بوده است. او اولین بار صحیفه سجادیه یادگار امام زین‌العابدین(ع) را به ایران آورده است.

وی در پایان گفت: آیت‌الله بهجت رحمه الله علیه فرموده‌اند: به نیابت از من شهید بن شهید بن شهید بن شهید بن شهید (حضرت یحیی بن زید ) را در گنبدکاووس زیارت کنید.

دیدار با مدیر و مدرس حوزه علمیه محمدیه نگین‌شهر

آخوند خوجملی مدیر و مدرس حوزه علمیه محمدیه نگین‌شهر در این دیدار ضمن خیر مقدم‌گویی به دانشجویان و قدردانی از حجت‌الاسلام والمسلمین نواب ریاست دانشگاه به خاطر تلاش فراوان وی در جهت تقویت هم‌بستگی و برادری در میان امت اسلامی بیان داشت: در این برهه زمانی که دنیای اسلام غرق در خون است و امت اسلامی در تنور آتش فتنه می‌سوزد، مردم ایران در نهایت صمیمیت، اخوت و وحدت در کنار هم زندگی می‌کنند.

وی وحدت نهادینه شده در کشور را نتیجه زحمات و روشن‌گری‌های علما و پیروی مردم از حقایق بعثت برشمرد و گفت: وظیفه خواص امت اسلامی در این دوران بسیار سنگین‌ است. آنان باید با بررسی و تبیین حقایق بعثت که همانا حقایق اسلام است، توطئه کسانی را که تلاش می‌کنند اسلام را به عنوان یک دین خشونت‌گرا، تحمیلی و بی‌منطق معرفی کنند، خنثی نمایند. 

آخوند خوجملی با تأکید بر ضرورت حفظ وحدت اسلامی بین مسلمانان اضافه کرد: آتش فتنه که امت اسلامی را گرفتار کرده و زن و مرد و پیر و جوان را در آتش خود می‌سوزاند، با موازین اسلامی و شریعت نبی مکرم اسلام(ص) سازگاری ندارد. قرآن کریم می‌فرماید: «لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُّبِینٍ». ما می‌بینیم که پیامبر ما با حکمت، علم و دانش آمد نه با خشونت. با عقلانیت و اندیشه‌ورزی آمد نه با افراط‌گرایی. در دین او هیچ تحمیل و اجباری نیست، «لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ».

مدیر حوزه علمیه محمدیه افراط و تفریط را عامل تفرقه خواند و گفت: اسلام دین تعامل، میانه‌روی و رعایت کننده بین طرفین افراط و تفریط است. «وَکَذلِکَ جَعَلناکُم أُمَّهً وَسَطًا». در حقیقت اعتدال یکی از خواسته‌ها و توصیه‌های مهم پیامبر اعظم(ص) و کتاب خدا است. حتی اسلام به ما اجازه نمی‌دهد به خدایان دروغین مشرکین و کفار توهین کنیم «وَلاَ تَسُبُّواْ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ فَیَسُبُّواْ اللّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ». چون این سبب می‌شود که آنان نیز بی‌هیچ دانشی، از روی کینه‌توزی به خدای واحد دشنام دهند. «وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» توصیه اسلام توصیه به گفت‌وگوی همراه با مجادله حسنه است. «ادعُ إِلى سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهِ وَالمَوعِظَهِ الحَسَنَهِ وَجادِلهُم بِالَّتی هِیَ أَحسَنُ».

آخوند خوجملی با بیان این که کافر دانستن دیگر اتباع مذاهب از نگاه اهل‌سنت مردود است، تأکید کرد: یکی از راه‌کارهای مقابله با افزایش افراط‌گرایی و گروه‌هایی هم‌چون داعش، معرفی حقایق مجتهدین اصیل است.

وی ادامه داد: ما در اصول پذیرفته شده مجتهدین و ائمه اهل‌سنت یک منشور اخلاقی داریم که ده ماده دارد که یکی از آن‌ها این است که اهل‌سنت واقعی باید وحدت را رحمت و تفرقه را عذاب بداند. شرط دیگر این است که هیچ احدی از اهل قبله را به خاطر ارتکاب یک گناه از دین خارج نکند. یا این که هیچ‌وقت بر علیه نظام و حاکم، مسلحانه قیام نکند. این مطب در کتابی با قدمت بیش از 600 سال ذکر شده است. (رک: البحر الرائق شرح کنز الدقائق - تکمله البحر الرائق، در ذیل باب: هل على الصبی حفظه یکتبون له).

وی انقلاب اسلامی و وجود وحدت و هم‌بستگی بین شیعه و سنی را نمونه کامل یک امت اسلامی دانست و افزود: حقیقت اسلام همین است که ما در این کشور اسلامی داریم. در کنار یکدیگر با صمیمیت زندگی می‌کنیم، در غم و شادی‌های یکدیگر شریکیم و به عقاید یکدیگر احترام می‌گذاریم. این مسئله تا حدی نهادینه شده است که رئیس زندان با بنده تماس می‌گیرد و می‌گوید عده‌ای از زندانیان ما از اهل‌سنت حنفی‌اند؛ شما یک جزوه از احکام فقه حنفی برای مرکز اصلاح و تربیت زندان بفرستید تا در اختیار آن‌ها گذاشته شود. یا نمونه دیگر این که فرمانده انتظامی شهرستان آزادشهر با بنده تماس گرفت و گفت سربازانی داریم که حنفی هستند. جزوه‌ای از احکام حنفی برای آشنایی آن‌ها با احکام‌شان ارسال کنید. بنده با افتخار این جزوات را برای آن‌ها ارسال کردم. این‌گونه رفتارها، حقیقت اسلام است، تحمل و احترام به یکدیگر است.

آخوند خوجملی حرکت دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب قم در راستای تقریب را بسیار ارزشمند شمرد و گفت: حضور شما در محافل اهل‌سنت مخصوصاً در مراسم عمامه گذاری ـ که تمام اهل‌سنت این منطقه در این جلسه حضور داشتند ـ در تنویر افکار عمومی در خصوص مسئله وحدت تأثیر به‌سزایی دارد.

در ادامه جلسه، آخوند خوجملی به سؤالات دانشجویان پاسخ داد که به خلاصه‌ای از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

اولین سؤال در رابطه با طریقت و عرفان اهل‌سنت منطقه گلستان بود. آخوند خوجملی بیان داشت: احناف استان گلستان غالباً پیرو طریقت نقشبندیه ـ که منسوب به بهاءالدین نقشبند است ـ می‌باشند. نکته مهمی که در نقشبندیه وجود دارد، این است که بنای طریقه نقشبندیه بر ذکر خفی است؛ بر خلاف طرق سه گانه دیگر (چشتیه، قادریه، سهروردیه ) که بر ذکر لسانی و جهر بنا شده است. از طرف دیگر پیروان نقشبندیه قائل‌اند که شریعت و طریقت باید با هم باشد: «من تصوّفَ و لم‌یتفقّه فقد تزندق، و من تفقه و لم‌یتصوف فقد تفسق، و من جمع بینهما فقد تحقق». آن عارف و صوفی باید جامع بین شریعت و طریقت باشد که مکمل یکدیگر هستند.

وی در ادامه به حلقه‌های ذکر ختم خواجگان اشاره کرد که به صورت خفی برگزار می‌شود؛ بدین صورت که با گفتن صد بار استغفار جمع می‌شوند سپس 10 بار صلوات، 7 بار سوره حمد، 70 بار سوره الم‌نشرح، 1001 بار سوره اخلاص، 7 بار سوره حمد و ‌10 بار صلوات می‌خوانند.

آخوند خوجملی هم‌چنین به برخی از تکالیفی که مرشد برای مریدانش تکلیف می‌کند، اشاره کرد و گفت: تکالیفی از قبیل تهجد، ذکر «لا اله الا الله» حداقل 1000 بار در روز، نشستن بین نماز عصر و مغرب، نشستن بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب و... .

سؤال دیگر در مورد گرایش کلامی احناف گلستان بود. بنا به گفته آخوند خوجملی، احناف استان گلستان در مباحث کلامی از پیروان ابومنصور ماتریدی هستند.

سؤال دیگری از طرف یکی از دانشجویان در مورد مراسم عمامه‌گذاری اهل‌سنت و علت بر دوش گرفتن شخص ملبس پرسیده شد. وی در پاسخ ابراز داشت: این یک نماد است، بدین معنی که روحانی بالای سر ما قرار دارد و نقش هدایت‌گری را برای ما ایفا می‌کند.

سؤال دیگر این بود که اجتهاد مذاهب اهل‌سنت چگونه است؟ اهل سنت در مسائل مستحدثه چه می‌کنند، مفتی‌های‌شان فقط آرای چهار امام را بیان می‌کنند یا خود نیز صاحب رأی‌اند؟

وی در پاسخ به این سؤال بیان داشت: در مقدمه الهدایه مرغینانی آمده که درست است که امام اعظم ابوحنیفه و امام شافعی تلاش فراوان کردند ولی از آن‌جا که ما در گذر زمان با مسائل مستحدثه فراوانی روبه‌رو می‌شویم و آن قوانین و دستوراتی که در گذشته برای پاسخ‌گویی در نظر گرفته شده جواب‌گوی مسائل مستحدثه نیست، بحث اجتهاد مطرح می‌شود. البته ما چند نوع اجتهاد داریم. یکی اجتهاد مطلق است که در آن چهار امام منحصر می‌شود. قسم دیگر کسانی هستند که در اصول و فروعی که از امام رسیده تابع امام مذهب هستند و حیطه عمل آنان، استنباط احکام مسائلی است که درباره آن‌ها از امام فتوایی نرسیده است. کار این‏ها نیز «تحقیق مناط» است و اینان فقه مذهبی را تقریر کرده و بنیان رشد این مذاهب را گذاشته‏اند و نیز ایشان بحث ترجیح بین آرا را وضع کرده‏اند. گروه دیگر مجتهدان و مرجحان‌اند که بین آرا و نظریاتی که به آن‌ها رسیده، به کمک اصول ترجیحی که علمای دسته قبلی برای آن‌ها ضبط کرده‏اند، ترجیح می‏دهند. پس اصحاب ترجیح نوعی اجتهاد دارند اما در چارچوب اصولی که مجتهدان مطلق تدوین کرده‌اند. آن‌ها تحت عنوان اصحاب ترجیح اجازه دارند مسائل را توسعه دهند و جواب‌گوی مسائل روز باشند.

آخوند خوجملی در ادامه به ذکر منابع اجتهاد (کتاب، سنت متواتر، اجماع، قیاس، استحسان و نظر عرف) پرداختند و در ضمن بیان منبع عقل، به حدیثی از رسول اکرم(ص) استناد کردند که بنا بر این حدیث، رسول خدا(ص) هنگامی که معاذ بن جبل را به یمن می‌فرستاد، از او پرسید در آن‌جا چگونه حکم می‌کنی؟ گفت مطابق کتاب خدا. فرمود اگر حکم را در کتاب خدا نیافتی چگونه حکم می‌کنی؟ گفت از سنت پیغمبر خدا استفاده می کنم. فرمود اگر در سنت پیغمبر خدا نیافتی چه خواهی کرد؟ گفت: اجتهد رأیی. 

نکته دیگری که وی در این زمینه بیان داشتند، این بود که شرایط اجتهاد به حدی سخت است که علما به این نتیجه رسیده‌اند که در مسئله اجتهاد تمام شروط را نمی‌توان در یک شخص احصاء کرد، لذا اجتهاد جماعی را توصیه می‌کنند. از این رو گروهی هستند تحت محفل فقهی که این گروه هر سه ماه یا حداکثر شش ماه در این محفل جمع می‌شوند و مسائل مستحدثه را بررسی می‌کنند، حتی اخیراً جزوه‌ای در مورد کل مصوباتی که داشته‌اند، به چاپ رسانده‌اند. از طریق وبلاگ www.mahfal.blogfa.com نیز می‌توان به این محفل فقهی دسترسی پیدا کرد.

در ادامه نیز سؤالات و پاسخ‌هایی پیرامون مدارس احناف و گستره فعالیت‌های علمی آنان در زمینه فقه و اصول مطرح شد.

دیدار با نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان و امام جمعه شهر گرگان

ساعت 7 عصر پنجشنبه ـ روز بعثت پیامبر اکرم(ص) ـ به دفتر حضرت آیت‌الله سید کاظم نورمفیدی نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان و امام جمعه شهر گرگان رفتیم. بعد از تشریح اهداف سفر توسط حجت‌الاسلام والمسلمین فخرآذر، آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی در زمینه بعثت پیامبر اکرم(ص) مطالبی بیان کردند. مهم‌ترین نکته در سخنان ایشان این بود که بعثت به یک معنا تمام‌نشدنی است. ادیان آسمانی در طول زمان درگیر با متغیرات زمان می‌شوند و این مسئله نیازمندی بشر به یک سلسله قوانین، دستورات جدید و کارآمد را ضروری می‌سازد.

امام جمعه شهر گرگان افزودند: متغیرات زمان و تحولات از مختصات قرن حاضر نیست بلکه ارکان تمدن بشری پیوسته بر اساس سیر تکامل و توسعه تدریجی شکل گرفته است. منتهی در دهه‌های اخیر این روند از شتاب بیشتری برخوردار بوده و به میزان زیادی ساختار زندگی را متفاوت با دوره‌های قبل نموده است. این‌جا است که انسان در تطبیق با مکانیزم جدید به سازگارهایی نیازمند است که در مقابله با چالش‌های موجود بتواند بر مشکلات زندگی در عرصه‌های گوناگون فائق آید.

نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان در ادامه گفت: از این رو تحولات زمان ما را بر این وا می‌دارد که در شرایط فعلی بیش از هر زمان دیگر آستین همت بالا زده جهت بازگشایی گره‌های مبهم یا موضوعات مستحدث و نوینی که به لحاظ حکم و موضوع نیاز به روشنگری فقیهانه دارد، مجدانه اهتمام نماییم. اگر غیر از این باشد زمان پیش می‌رود و دین عقب می‌ماند. پس با توجه به کارآمدی قوانین اسلامی و نیاز امروز بشریت به قوانینی که در ابعاد گوناگون پاسخگوی نیازها باشد، نیازمند اجتهادی هستیم که مطابق با زمان و مکان باشد. البته این بدان معنا نیست که دست از اصول و چارچوب‌ها برداریم بلکه با تکیه بر همان اصول و چارچوب‌ها دین را به روز کنیم. همان کاری که شهید مطهری انجام داد.  بعثتی که ما می‌گوییم ادامه دارد و تمام نشدنی است بعثت به این معناست.

وی هم‌چنین بیان داشتند: یکی از چیزهایی که امروز از ضرورت‌های امت اسلامی است، همین چیزی است که دانشگاه ادیان و مذاهب و این جمع حاضر به دنبال آن هستند.

آیت‌الله نورمفیدی، وحدت را تنها راه عملی خنثی شدن توطئه‌های دشمنان دانست و خاطرنشان کرد: امت اسلامی باید با هوشیاری و بصیرت در برابر تهاجم دشمنان شریعت محمدی قرار گیرد؛ تهاجمی که امروز دنیای کفر و غرب بر علیه اسلام دارند و از چشم هیچ مسلمان آگاهی پوشیده نیست.

آیت‌الله نورمفیدی در پایان به مناسبت مبعث حضرت رسول اکرم(ص) هدیه‌ای را به رسم یادبود به دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب اهدا کرد.

روز سوم 17/2/95 : آق‌قلا، انبار الوم

دیدار با آخوند رهبر امام جمعه و مدیر حوزه علمیه عرفانی آق‌قلا

دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب ضمن بازدید از حوزه علمیه عرفانی و مسجد جامع با آخوند رهبر در خصوص برخی راه‌کارهای عملی جهت وحدت پایدار میان فرقه‌های اسلامی به بحث و گفت‌وگو پرداختند.

در این دیدار، امام جمعه شهرستان آق‌قلا ضمن عرض خیرمقدم و تشکر از حضور میهمانان و اشاره به آشنایی چندین ساله خود با حجت‌الاسلام والمسلمین نواب، بیان داشت: ریاست محترم دانشگاه ادیان و مذاهب یکی از برجسته‌ترین دعوت کنندگان به تقریب مذاهب اسلامی و وحدت میان مسلمانان است.

وی در ادامه بیان داشت: مسئله وحدت در عصر حاضر مهم‌تر از گذشته است، چون در هیچ زمانی مانند زمان حاضر، اسلام با انبوه دشمنان و مخالفان مواجه نبوده است.

امام جمعه اهل‌سنت آق‌قلا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم تقریب دیدگاه‌ها با استناد به مشترکات مذاهب خاطرنشان کرد: زیربنای همه راه حل‌ها، نزدیک شدن افکار مسلمین به یکدیگر و تفاهم آن‌ها با هم است که از شناخت صحیح عقاید هر دسته و یافتن ما به الاشتراک میان آن‌ها به دست می‌آید. اگر این آگاهی حاصل شود، می‌توان از همان جهت ما به الاشتراک در حل و رفع ما به الاختلاف اقدام کرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن ابراز خرسندی از حضور اساتید و دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب در این استان، برگزاری این نشست‌ها را گامی عملی مؤثر در مسیر تقویت وحدت میان شیعه و سنی دانست و خواستار گسترش ارتباطات و مراودات هیئت‌های علمی دانشگاه ادیان و مذاهب شد و علت آن را این‌گونه بیان داشت که یکی از راه‌های تحقق وحدت اسلامی، گفت‌وگو است و از آن طرف، قطع ارتباط و تعامل فکری، و عدم آگاهی درست از باورها و ارزش‌های یکدیگر باعث سوء ظن، قضاوت، موضع‌گیری‌های ناصواب و اقدامات نادرست شده و در نتیجه زمینه تفرقه فراهم می‌شود.

مدیر حوزه علمیه اهل‌سنت عرفانی آق‌قلا در ادامه سخنان خود بر این مطلب تأکید کرد که وحدت صرفاً یک توصیه و درخواست نیست، بلکه یک اقدام است. در چنین فضایی در جهان اسلام، صرفاً نباید دعوت کننده به وحدت باشیم بلکه باید اقدامات وحدت‌آفرین را انجام دهیم.

دیدار با امام جمعه و مدیر حوزه علمیه انبار الوم

دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب ابتدا مسجد و مدرسه حنفی انبار الوم رفتند و ضمن بازدید از این مسجد و مدرسه،‌ به بحث و گفت‌وگو پیرامون راه‌کارهای عملی ایجاد وحدت بین مذاهب، عوامل و موانع ایجاد وحدت و گستره فعالیت‌های علمی مدارس احناف در زمینه فقه و اصول پرداختند.

گروه اعزامی در ادامه در نماز جمعه اهل‌سنت انبار الوم شرکت کردند.

بازدید از ساحل و بازارچه مرزی ساحلی بندر ترکمن

بازدید از ساحل و بازارچه مرزی بندر ترکمن آخرین برنامه این سفر بود که از ساعت 4:30 تا 7 به طول انجامید و پس از آن به سمت شهر مقدس قم حرکت کردیم.

جمع‌بندی و پیشنهادها

هرچند اهداف گروه تقریب در سفر علمی به استان گلستان با بازدید از حوزه‌های علمیه و مراکز علمی و فرهنگی اهل‌سنت گلستان و ملاقات و گفت‌وگو با علما و دانشمندان اهل‌سنت به طور نسبی محقق شد اما این سفر به واسطه حضور اساتید می‌توانست علاوه بر بهره‌گیری علمی بیشتر از اعتبار خوبی نیز برخوردار شود. نکته قابل توجه در این سفر این بود که اکثر علمای اهل‌سنت، دانشگاه ادیان و مذاهب را یکی از مهم‌ترین مراکز ایجاد وحدت، و حجت‌الاسلام والمسلمین نواب را یکی از برجسته‌ترین دعوت کنندگان به تقریب مذاهب اسلامی و وحدت میان مسلمانان می‌دانستند که این جای بسی افتخار برای دانشجویان دانشگاه بود.