سعادت انسان از دیدگاه فخر رازی و علامه طباطبایی(بررسی مقایسه ای)

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب اطلاعات مربوط به این جلسه به شرح زیر است:

دانشجو: اکرم باغخانی

استاد راهنما: دکتر محمد محمدرضایی

اساتید مشاور: حجت الاسلام دکتر رضا الهی منش، حجت‌الاسلام دکتر حمید ملک مکان

اساتید داور: حجت الاسلام دکتر امیر جوان آراسته، دکتر نعیمه پور محمدی، دکتر علی عسکری

چهارشنبه: 29/02/1395          

ساعت: 14:00      

مکان: سالن شهید بهشتی

چکیده:

مسأله­ سعادت، یکی از مسائل حوزه­ دین­ پژوهی است که از دیرایام اذهان اندیشمندان مختلف در حوزه­ اخلاق و کلام را به خود معطوف داشته است و به جهت ارتباط تنگاتنگی که با هدف خلقت و غایت زندگی انسان دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. فخر رازی  و علامه طباطبایی از جمله متفکرینی هستند که در دو حوزه­ کلامی متفاوت به ایراد رأی پرداخته­ اند و از جمله در مسأله­ سعادت انسان صاحب آرا و نظراتی هستند که به جهت برجسته بودن این دو اندیشمند، پژوهش پیش­ رو با شیوه­ توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مقایسه­ ای سعادت انسان در آرای فخر رازی و علامه طباطبایی می­ پردازد، تا نقاط اشتراک و افتراق این دو دیدگاه را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و سپس ارزیابی و نتیجه­ گیری لازم را داشته باشد. از جمله نقاط مشترک در این دو دیدگاه این است که سعادت غایت نهایی و مطلوب ذاتی و امری ذومراتب و تشکیکی است و به اقسامی چون دنیوی و اخروی تقسیم می­شود که برترین مراتب سعادت، جنبه­ روحانی داشته و بالاترین سعادت روحانی، رؤیت حق­ تعالی است که فقط در آخرت و بعد از مفارقت انسان از این عالَم، محقق می­ گردد. همچنین در بحث از معنای زندگی، با رویکرد هدفمندی، در دیدگاه هر دو متفکر، سعادت و معناداری ارتباط تنگاتنگی دارند و از نقاط مهم افتراقی دیدگاه­ های ایشان این است که در نظام فکری علامه طباطبایی، به جهت مبانی فکری متفاوت درانسان­شناختی، نگاه توحیدی توأم با ایمان ارادی و عمل صالح در حقیقت قرب الی الله مؤثر است و لکن فخر رازی نظر به این­که تکامل نفس انسانی را در معرفت می­ داند، بیشتر تأکید بر تکمیل جنبه­ های عقلانی و معرفتی وجود آدمی در نیل به این مقصود دارد. همچنین سعادت از دیدگاه فخر، به دلیل غلبه جبرگرایی در افکار او،­ امری ذاتی است و حال آن­که در اعتقاد علامه، امری اکتسابی و اختیاری است که ایشان در راستای اثبات مدعای خود به ادله­ ای تمسک جسته­ اند. در مجموع با استناد به ادله­ مذکور در طی تحلیل و بررسی در این رساله، به اثبات رسید که نظر علامه طباطبایی، از اتقان و حقانیت بیشتری برخوردار است.

واژگان کلیدی: سعادت، کمال، فخر رازی، علامه طباطبایی.