حجاب های ظلمانی و نورانی در صراط سلوک از منظر مأثورات دینی و متون عرفانی

به گزارش مر کز اطلاع رسانی و روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب اطلاعات مربوط به این جلسه به شرح زیر است:

عنوان: حجاب‌های ظلمانی و نورانی در صراط سلوک از منظر مأثورات دینی و متون عرفانی

دانشجو: حسین مازوجی

استاد راهنما: حجت‌الاسلام دکتر علی فضلی

استاد مشاور: دکتر اصغر نوروزی

استاد داور: حجت الاسلام دکتر رضا الهی منش

روز: پنجشنبه

تاریخ:21/05/95 

ساعت: 14:00 

مکان:سالن شهید بهشتی

چکیده: مبحث حجاب در عرفان اسلامی، جایگاه و اهمیّت بالایی در مأثورات دینی و متون عرفانی داشته و بارها و به‌عناوین‌مختلف، در قرآن، روایات و خصوصاً متون عرفان اسلامی بدان اشاره‌ شده است. حجاب‌های سلوکی، موانع درونی و قلبی آدمی‌اند، که مانع از قرب وی به‌حق شده، و او را از وصال حق محروم می‌کنند، و مشحون از شوائب نفسانی، غفلت‌ها، ترک اولی‌ها و در کل، ایستاییِ سلوکی‌اند.

شاخصه‌های دسته‌بندی حجاب‌ها، در متون عرفانی فراوان است که شاخص منتخب نگارنده، شاخص مانعیّت و رذالت تام برای حجاب‌های ظلمانی، و توقّف در کمالات اسمائی و صفاتی برای حجاب‌های نورانی است. حجاب‌های ظلمانی، وجه نفسانی و رذیلتی داشته، و تماماً مَشوب به عِصیان و سرکشی آدمی‌اند؛ مانند حجاب نفس، کفر و شرک، جهل و تقلید و شیطان؛ اما حجاب‌های نورانی، وجه روحانی و قلبی داشته، و ذاتاً دارای هیچ رذیلتی نیستند، اما سالکِ شیفته به خود را از رشد در مراتب معنوی بازمی‌دارند؛ مانند عبادت، علم و معرفت، مکاشفه و کرامت، ذکر و مستحسنات سلوکی؛ یعنی در شاخصِ«مانعیّت»، حجاب‌های ظلمانی وجه غلظت و عصیان، و حجاب‌های نورانی، وجه رقّت دارند. 

عوامل و روش‌هایی مانندِ معرفت و محبت الهی، ایمان و عمل صالح، توبه، نفی خواطر، مجاهده، ریاضت، ذکر قلبی و زبانی، و فنا در شیخ سلوکی، در سیر سالک به او کمک می‌کند تا خود را از قید حجاب‌ها برهاند، و به ذوق و معرفت شهودی و توحید ناب، عین‌الیقین و حق‌الیقین، و درنهایت به مقام جمع‌الجمع و تحیّر برسد. این تحقیق بنیادی، به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و بر اساس اطلاعات کتابخانه‌ای نگاشته شده است.

واژگان کلیدی: حجاب سلوکی، حجاب ظلمانی، حجاب نورانی، سلوک، عرفان عملی، کشف