سیمای صوفیه در عصر صفوی با نگاه به سفرنامه های سیاحان اروپایی

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی در این جلسه که سه شنبه 23 شهریور در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر سیدعلی اصغر میرباقری فرد به عنوان استاد راهنما، حجت الاسلام و المسلمین یوسف غضبانی، استاد مشاور و حجت الاسلام و المسلمین دکتر رضا الهی منش در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو سید علی مستجاب‌الدعواتی از پایان‌نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

تصوف قبل از صفویه انسجام خاصی یافته بود. شاه اسماعیل صفوی به کمک شمشیر صوفیان به قدرت رسید و در ادامه به تثبیت و گسترش دامنه قدرت خود پرداخت، امّا در نهایت به دلایل متعدّد اسباب افول صوفیگری در ایران فراهم گردید. سفرنامه سیاحان اروپایی که حاوی گزارش بیگانگانِ غالباً بی‌طرف است، در شناخت هرچه دقیق‌تر این اوضاع از منابع تراز اوّل به‌شمار می‌‌‌رود. سفرنامه این سیاحان که در قالب گروه‌های متعدّدی چون سفرا، فرستادگان رسمی دربارها، بازرگانان، نجبا، دانشمندان ماجراجو و هیأت‌های مذهبی و با اهداف و علایق گوناگون به ایران سفر می‌کردند، دربردارنده اطلاعات مفیدی از اوضاع اجتماعی و به‌ویژه وضعیت تصوف در آن عصر است. در این پژوهش به دنبال معرفی سیاحان اروپایی سفر کرده به ایران عصر صفوی و سفرنامه‌های ایشان، سیمای صوفیه در این عصر، با نگاه به سفرنامه‌های ایشان مورد بررسی قرار می‌گیرد، توصیف سیاحان اروپایی از صوفیان، قزلباشان و قورچیان، یسقچی‌ها و یساولان، ایشیک‌آقاسی‌باشی و قوللر‌آقاسی، درویشان، حیدریان و نعمتیان؛ احوال صوفیه در عصر صفوی را برای خواننده ترسیم می‌نماید. البته باید تصریح نمود که هرچند سفرنامه‌های دوره صفوی از منابع دست‌اوّل و مهم کسب اطلاع درباره آن عصر به‌شمار می‌روند، امّا استفاده از این سفرنامه‌ها باید با ملاحظه منابع داخلی صورت پذیرد؛ در غیر این‌صورت تحریف وقایع تاریخی و واقعیت‌های آن عصر، محتمل به نظر می‌رسد.

کلمات کلیدی: صوفیه، صفویه، سفرنامه، سیاحان اروپایی