هرجا سخن از دغدغه دین می شود، به معنای بی دینی مردم نیست

به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی دانشگاه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نادم در پنجمین جلسه از سلسله نشست‌های «منبرهای عاشورایی» با نقل حدیثی از امام صادق(ع)‌ درباره معرفت گفت: انسان باید از ظرفیت‌ها و استعدادهایی که خداوند در وجودش نهاده است، استفاده کند. اما چه بسا که ما از این ظرفیت‌ها غافل هستیم. هریک از این ظرفیت‌های مادی و معنوی بسیار ارزشمند هستند ولی عمری می‌گذرد و ما هرگز به دنبال استفاده از آن‌ها نیستیم.

وی در ادامه گفت: باید ببینیم خدا از ما چه خواسته است. از ما چه اراده کرده که چنین موجود باعظمتی را آفریده است. در این صورت از ابزارهایی که در اختیار انسان است، به نحو احسن استفاده خواهد کرد. یعنی در راستای اراده الهی.

دکتر نادم هم‌چنین بر اهمیت شناخت عوامل خروج انسان از دین اشاره کرد و گفت: باید عوامل خروج از دین و چیزهایی را که به دین لطمه می‌زند، شناخت. تمام انبیا، اولیای الهی، امام حسین(ع) و صلحا در طول تاریخ دغدغه دین داشتند. همه آن‌ها به یک معنا فدایی دین شدند. خود را فدا کردند تا دین بماند. هرجا سخن از دغدغه دین می‌شود، به معنای بی‌دینی مردم نیست. مردم دین دارند ولی مسئله، سستی در دین و دین‌گریزی مردم است. به معنی بی‌توجهی به دین و این که ارزش‌های دینی در نزد آنان جایگاه واقعی خود را از دست دهد.

وی به دین به عنوان مجموعه‌ای از قوانین اشاره کرد و افزود: دین مجموعه‌ای از قوانین است که زندگی بشر طبق آن‌ها تنظیم می‌شود. این قوانین دینی از سوی خداوند وضع شده است. حال باید دین قوانین دین در بین مردم رعایت می‌شود یا نه. درد امام حسین(ع) این است. وقتی پیامبر اسلام(ص) خبر شهادت امیرالمؤمنین(ع) را به ایشان دادند، حضرت فرمودند آیا وقتی کشته می‌شوم، با دین سالم از دنیا می‌روم؟ لذا می‌بینیم که یک سری انحرافات و علل و عواملی هست که دین انسان را ناسالم می‌کند. در دوران امام حسین(ع) هم یکی از مشکلات جامعه، این بود که دین لقلقه لسان مردم شده بود. دین داشتند ولی دین‌دار واقعی نبودند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه به بررسی عوامل درون‌دینی انحراف در دین پرداخت و گفت: یکی از عوامل سست شدن مردم در دین و انحراف از دین، این است که متولیان دین آن‌گونه که باید و شاید نتوانند دین را به مردم معرفی کنند. یعنی کسانی که باید دین را تبیین کنند و به خوبی انتظارات جامعه را نسبت به دین برآورده کنند، نتوانند از عهده این کار برآیند. این مسئولیت ما را بسیار سنگین می‌کند. اگر نتوانیم آن‌گونه که باید، دین را به مردم تبیین و معرفی کنیم، بسیاری دین‌گریز و نسبت به دین، بی‌تفاوت می‌شوند. دومین عامل این است که متولیان و مدعیان دین و دین‌داری و کسانی که باید دین را به مردم معرفی کنند، طبق اغراض فردی و سیاسی و غیره دین را تحریف کنند و دین را آن‌گونه که خدا و رسول خدا(ص) گفته، به مردم منتقل نکنند بلکه سلایق خود را منتقل کنند.

وی خرافات را سومین عامل دین‌گریزی دانست و افزود: متولیان دین و دین‌داری که تریبون در دست دارند و سخنگوی دین و دین‌داری هستند، به هر نحو و شکلی پیرایه‌هایی را به دین می‌بندند و باعث می‌شوند مردم نسبت به دین بی‌توجه شوند. این‌ها عوامل درون‌دینی است و متولیانش ما هستیم که باید توجه کنیم دین را خوب به مردم معرفی کنیم و تحریف نکنیم و خرافه به دین اضافه نکنیم که عامل بسیاری از آن‌ها هوای نفس یا امراض و اغراض شخصی و سیاسی است.

دکتر نادم در ادامه به عوامل برون‌دینی دین‌گریزی اشاره کرد و گفت: گاه انسان تحت تأثیر تبلیغات سوء علیه دین قرار می‌گیرد. در همه دوران‌ها و همه تاریخ کسانی بوده‌اند که علیه دین و دین‌داران تبلیغات سوء می‌کردند و شبهاتی را در جامعه می‌پراکندند و بسیاری هم تحت تأثیر این‌ها قرار می‌گرفتند و باعث می‌شد انسان نسبت به باورهای دینی سست شود.

وی مسئولیت‌گریزی را دومین عامل برون‌دینی دین‌گریزی دانست و گفت:‌ ما نسبت به بسیاری از مسائل اصلاً احساس مسئولیت نمی‌کنیم. از کنار بسیاری از انحرافات می‌گذریم و سکوت می‌کنیم. وقتی روح امر به معروف و نهی از منکر در جامعه از بین رفت، دیگر جامعه هم نسبت به دین بی‌تفاوت و سست می‌شود. وقتی یک روحانی در یک مجلس حاضر باشد و در آن مجلس امر منکری صورت گیرد و اعمالی انجام شود که اسلام به آن اجازه نداده، تمام این مردم نسبت به دین بی‌تفاوت می‌شوند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه گفت: دنیازدگی از دیگر عوامل دین‌گریزی است. دنیازدگی با دنیاطلبی فرق می‌کند. وقتی انسان در فضاهای بسیار پرزرق و برق قرار گرفت و رفاه‌طلبی در جامعه شایع شد، انسان دنیازده می‌شود. خیال می‌کند هرچه هست، در این چیزها است و سعادت با این چیزها تأمین می‌شود؛ لذا دنبال راحت‌طلبی، آسایش و راه‌های فرار از دین می‌رفت. دنبال مستمسکی می‌گردد که به امیال خودش برسد و آن‌طور که باید و شاید توجه خاصی به دین نمی‌کند. مصرف مال حرام و خرافه‌پرستی و قشری‌نگری هم از دیگر عوامل انحراف و خروج از دین است. خرافه‌پرستی و قشری‌نگری یعنی رها کردن اصل و توجه به مسائل فرعی. لذا بسیاری از مسائلی که اساس و بنیان دینی هم ندارند، به مرور زمان در جامعه جا می‌افتند و مردم اساس دین را رها می‌کنند.

دکتر نادم در پایان به مسئله عدم صبر در مقابل گناه و آلودگی‌های اجتماعی و فرهنگی پرداخت و گفت: بعضی افراد نمی‌توانند خود را در مقابل گناه و آلودگی‌های اجتماعی و فرهنگی نگه دارند و کنترل کنند. شیطان در دل چنین افرادی جای کرده است. چنین شخصی سلطنت دلش را به شیطان سپرده است. مصداق شیطان فقط ابلیس نیست. کار ابلیس اغوا کردن است یعنی ما را از خدا جدا می‌کند. هر چیزی که باعث شود ما از خدا جدا شویم، شیطان است. گاهی شیطان انسان، هوای نفسش است. گاهی مال انسان است و گاهی خانواده و پست و مقام و آرزوهای موهوم است.

گفتنی است این سخنرانی بین نماز ظهر و عصر روز چهارشنبه 28 مهرماه 1395 در محل نمازخانه دانشگاه برگزار شد.