صلیحیان یمن با تأکید بر داعی الدعاه یمین ملکه أروی

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی در این جلسه که چهارشنبه 17 آذر در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر مهدی فرمانیان به‌عنوان استاد راهنما، دکتر سیدعلی موسوی‌نژاد در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو هدی طاهری بوئینی از پایان نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان نامه آمده است:

صلیحیان (439 هـ ـ 532 هـ) از سلسله حکومت‌های مهم یمن در قرن پنجم به شمار می‌آیند. آن‌ها شیعیان اسماعیلی مذهبی بودند که توانستند با ایدئولوژی اسماعیلی و با طرفداری از فاطمیان مصر دولت صلیحیان را تأسیس کنند.

 بنیان‌گذار این جریان علی بن محمد صلیحی بود که در سال 439 هـ با تلاش و سیاست و مدیریت، حکومت قدرتمند و اسماعیلی مذهب صلیحیون را در یمن تأسیس کرد. او توانست مدعیان و معارضان حکومت را با نبردهای متعدد از عرصه رقابت خارج کند، به‌طوری‌که مرزهای این سرزمین از مکه تا حضرموت گسترش یافت. بعد از او پسرش ملک مکرم در یمن حکومت کرد که در اواخر عمرش به علت بیماری همه امور را به همسرش ملکه أروی سپرد.

ملکه أروی یکی از مهم‌ترین حاکمان موفق و تأثیرگذار صلیحی، ملقب به سیده حره و بلقیس ثانی بود که با فرمانروایی رسمی و بلامنازع به‌عنوان اولین فرمانروایی زن مسلمان شیعه بیش از 40 سال (477 هـ ـ 532 هـ) بدون هیچ‌گونه ضعف و سستی در اداره حکومت بر سرزمین یمن حکم راند، و به موفقیت‌های چشمگیری در عمران و آبادی و سامان دادن به امور سیاسی رسید، او درزمینهٔ مذهبی و دعوت اسماعیلیه نیز فعال بود. تبعیت بی‌چون‌وچرای او از خلفای فاطمی و حفظ منافع دربار فاطمیان بر شیوه‌های مدیریتی وی مؤثر بوده است. بنابراین رفتارهای سیاسی و فرهنگی او و مدیریت تأثیرگذارش باعث پایایی و مشروعیت دولتش شد.

اما پس از شقاق اسماعیلیان مستعلوی در مصر به دو شاخه طیبی و حافظی با حمایت ملکه أروی از امامت طیب که در پس پرده ستر بود، یمن از خلافت مصر جدا شد و ملکه أروی به‌طور مستقل به‌عنوان نایب امام مستور (طیب) عهده‌دار دعوت طیبی شد.

سیده حره بانوی شیعی بانفوذ و مقتدر، توانست به منصب داعی‌الدعاتی و حجت یمن نائل آید؛ یمن در زمان او به اوج شکوفایی رسید. بنابراین از او به‌عنوان برترین زن فرومانروا در تاریخ اسلام و شیعه یاد شده است.

بر اثر تلاش‌های صلیحیان مذهب اسماعیلیه به شکل گسترده در یمن و اطراف آن انتشار یافت؛ و اینگونه یمن یکی از مهم‌ترین کانون دعوت اسماعیلیه شد. صلیحیان اساس حکومت خود را بر روابط دوستانه با حکومت فاطمیان مصر قرار دادند؛ و حمایت خلفای فاطمی باعث موفقیت آنها شد.

کلمات کلیدی: اسماعیلیه، فاطمیون، صلیحیون، دعوت اسماعیلیه، داعی‌الدعاه، ملکه أروی (سیده حره)