نشست «اسلام و مردم سالاری در ایران و اندونزی» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، چند نماینده مجلس منطقه‌ای اندونزی صبح پنجشنبه 5 اسفند 95 در قالب نشست «اسلام و مردم‌سالاری در ایران و اندونزی» میهمان این دانشگاه بودند.

در این نشست که با جمعی از مقامات، اساتید و دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر منصور میراحمدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهیدبهشتی و آقای محمد صالح رئیس مجلس منطقه‌ای اندونزی سخنرانی کردند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر منصور میراحمدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهیدبهشتی سخنران اول این نشست بود و طی سخنرانی خود به تشریح ابعاد مردم‌سالاری دینی در ایران پرداخت.

دکتر میراحمدی درباره تاریخ معاصر دموکراسی گفت: بعد از جنگ جهانی دوم بود که اقبال جهانی به دموکراسی در جهان صورت گرفت و در دنیای اسلام نیز رابطه بین اسلام و دموکراسی در محافل علمی و دینی بررسی شد.

وی رویکردهای کلی به رابطه این دو مفهوم را در ایران شامل دودسته خواند که دسته اول قائل به ناسازگاری آن‌ها و دسته دوم قائل به سازگاری میان اسلام و دموکراسی بودند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهیدبهشتی سپس به بررسی رویکرد دوم پرداخت و افزود: حامیان این رویکرد با دو رهیافت به این سازگاری پرداختند، اول مردم‌سالاری دینی که اسلام را با دموکراسی موافق و سازگار می‌دانست.

دکتر میراحمدی درباره استدلال این گروه برای این سازگاری نیز گفت: استدلال آن‌ها استفاده از دموکراسی به‌مثابه روش بود و نه دموکراسی به‌مثابه ارزش. چون اسلام با دموکراسی به‌عنوان ارزش مخالف اما با استفاده از آن به‌عنوان روش موافق است و می‌پذیرد که جامعه را می‌توان با ارزش‌هایی مثل دموکراسی اداره کرد، لذا دموکراسی به‌عنوان روش با ارزش‌های اسلامی ترکیب می‌شود.

وی از منظر حامیان رهیافت دوم مردم‌سالاری دینی را نظامی بسیط خواند که دموکراسی را یک مفهوم کلی می‌داند و جوهره آن را حکومت مردم بر مردم که تحت عنوان مردم‌سالاری دینی یکی از برداشت‌ها از مفهوم دموکراسی در کنار مفاهیمی چون لیبرال دموکراسی است و شاخصه آن پذیرش جایگاه مجتهد دینی در حکومت است که با مراجعه به منابع اسلامی باید این امر بررسی و سپس حیطه آن مشخص شود.

دکتر میراحمدی مردم و دین اسلام را ارکان ساختار مردم‌سالاری دینی در ایران خواند و افزود: مردم دو نقش اساسی در این ساختار دارند: یکی ساختارسازی یا نظام سازی و دیگری قانون‌گذاری.

میراحمدی ادامه داد: مردم در عرصه نظام‌سازی با رأی مستقیم رئیس‌جمهور را انتخاب می‌کنند و در عرصه قانون‌گذاری نیز با رأی مستقیم نمایندگان خود را انتخاب می‌کنند و مجلس به نمایندگی آنان نظارت بر اجرا و نیز تصویب قوانین را و رئیس‌جمهور هم به نمایندگی از آنان مسئولیت اجرای مصوبات را عهده‌دار می‌شود.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین میراحمدی سپس به بررسی جایگاه اسلام به‌عنوان دین در مردم‌سالاری دینی در ایران پرداخت و گفت: این جایگاه در دو سطح مشابه شکل می‌گیرد، ابتدا اینکه اسلام مشخص‌کننده شرایط و ویژگی‌های حاکم است و لذا بالاترین مقام کشور ولایت‌فقیه است و بر اساس این نظریه ولی‌فقیه نظارت عالی بر نظام را دارد و همچنین رئیس قوه قضائیه را انتخاب و در این عرصه نیز نظارت عالی را انجام می‌دهد.

وی در توضیح نقش دوم دین یعنی قانون‌گذاری نیز گفت: این نقش با شورای نگهبان محقق می‌شود که متشکل از حقوقدانان و فقهایی است که بر سازگاری قوانین با شریعت اسلام نظارت می‌کنند، لذا هم مردم و هم دین اسلام در عرصه نظام سازی و قانون‌گذاری نقش دارند.

میراحمدی در ادامه افزود: بر این اساس مردم‌سالاری دینی به توجیه مشارکت مردم در عرصه حکومت و تعیین حیطه آن می‌پردازد و لذا این الگویی بسیط است و حاصل ترکیب دموکراسی و اسلام نیست بلکه تلاش می‌کند به‌طور مستقل چهارچوبی را برای اداره حکومت تعریف کند و به‌عنوان رقیبی در برابر الگوهایی مثل لیبرال دموکراسی مطرح شود.

دکتر میراحمدی در پایان عنوان کرد: این الگوی مردم‌سالاری دینی می‌تواند در کشورهای اسلامی دیگر نیز مطرح شود و رصد مشکلات آن در تعیین آینده‌اش نقش زیادی دارد.

در بخش دوم این نشست دکتر محمد صالح رئیس مجلس منطقه‌ای اندونزی به سخنرانی پرداخت.

دکتر محمد صالح در ابتدا به مقدمه‌ای درباره جایگاه اندونزی در جهان اسلام پرداخت و گفت: اندونزی با دارا بودن بیشترین مسلمان و با استفاده از دموکراسی لیبرال توانسته کشوری مسلمان با فضایی آرام را برقرار کند.

وی درباره ترکیب جمعیتی مردم اندونزی نیز گفت: حدود 87% مردم اندونزی مسلمان و بقیه از ادیان مختلفی شامل هندو، بودا و مسیحی و غیره هستند.

صالح درباره نظام سیاسی این کشور نیز گفت: هرچند نظام سیاسی ما اسلامی نیست اما در پی احقاق حقوق ادیان مختلف هستیم و مسلمانان نیز در قالب نظام سیاسی این کشور موفق بوده‌اند.

محمدصالح افزود: اندونزی با چندین نژاد و زبان و با داشتن هفده هزار جزیره توانسته الگوی خوبی از دموکراسی را به نمایش بگذارد.

محمدصالح در ادامه به ذکر دو نمونه از تجربیات دموکراتیک مردم در اندونزی پرداخت و گفت: در انتخابات شهرداری جاکارتا که اخیراً برگزار شد همه ادیان اندونزی نامزد خود را معرفی کردند و علمای مسلمان نیز در فضایی دموکراتیک برای رأی آوردن نامزد مسلمان تلاش کردند.

وی نمونه دیگر از این تجربیات را انتخابات ریاست جمهوری اندونزی عنوان کرد که مردم در چهارچوب دموکراسی توانستند به نامزد دلخواه خود رأی دهند و این نشان از اقبال مردم این کشور به دموکراسی و موفقیت این نظام در کشور اندونزی است.

در ادامه این نشست محمدصالح به پرسش‌های حاضران درباره دموکراسی در اندونزی پاسخ داد.

گفتنی است هیئت اندونزیایی پس از این نشست دیداری نیز با حجت الاسلام والمسلمین نواب، رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب داشتند.

در این دیدار حجت‌الاسلام‌والمسلمین نواب کشور اندونزی و مردم مسلمان آن را از این لحاظ که اسلام را با آغوش باز پذیرفتند، بیشترین جمعیت مسلمان را در جهان داشته و نیز مشکلی برای جهان اسلام از نظر تندروی و افراط گرایی ایجاد نکرده، ستود واین کشور را مورد علاقه مردم ایران خواند.