سیر تطور تاریخی سلسله شاذلیه از آغاز تاکنون

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، در جلسه دفاعیه‌ای که عصر پنجشنبه 30 شهریور در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر محمدجواد شمس به‌عنوان استاد راهنما، دکتر رضا الهی منش، استاد مشاور و آقایان دکتر مهدی فرمانیان، حامد ناجی اصفهانی، و مرتضی کربلایی در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو مرتضی خسروشاهی از پایان‌نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

طریقت شاذلیه یکی از بزرگ‌ترین طریقت‌های صوفیانه شمال آفریقا است که بسیاری از مسلمانان آن دیار بدان گرایش یافته‌اند. ابوالحسن شاذلی در اوایل قرن هفتم هجری با بیان طریقتش در جهت ایجاد تحولی اساسی در تصوف زمان خود، گامی بزرگ برداشت. ابوالحسن شاذلی را می‌توان تربیت‌یافته دو صوفی به نام زمان خویش یعنی احمد رفاعی و عبدالقادر گیلانی؛ و شاذلیه را از انشعابات طریقت معروفیه دانست. وی به روش و منطق سلوک صوفیانی که در دوران معاصرش زیست داشتند انتقاد داشت. مسائلی چون رهبانیت، تبتل، ریاضت، ملاک و میزان در مشاهدات عرفانی، سماع، دیانت و شریعت و اسقاط تکلیف در تصوف، شغل و پیشه، زی و پوشش صوفیان بیشترین سهم را دراین‌باره داشت. وی با ارائه مسیر و طریقی نو در سلوک اصلاحگری خویش را آغاز کرد. سفرهای بسیار و دیدار جمع کثیری از مشایخ و بزرگان تصوف موجبات آشنایی بیشتر آنان با ابوالحسن شاذلی و عقاید او را فراهم آورد. طریق صحو، دستور به شغل و کار، عدم خروج از اعتدال، پایبندی به دستورات شرع و دین‌مداری، پرهیز از توجه به امور خارق العادة و کرامات، سلوک در طریق محبت و زهد، پرهیز از ریاضات طاقت‌فرسا و ... ازجمله اصول طریقتی شاذلیه است. پس از وی شاگردان متعددش که برخی آنان را چهل نفر دانسته‌اند و همچنین بزرگان این سلسله؛ به نشر طریقتش پرداختند. ابوالعباس مرسی؛ خلیفه و شاگرد تراز اول او، ابن عطاءالله سکندری، ابن عجیبه و نیز احمد الزروق نقشی ویژه دراین‌باره ایفا کردند. این طریقت در طی قرون متمادی دستخوش تغییرات فراوانی شده که پدید آمدن بیش از 100 انشعاب در شاذلیه فقط بخشی از آن است. درقاویه، وزانیه، علاویه، عزمیه، سنوسیه و مریمیه را می‌توان از مهم‌ترین انشعابات طریقت شاذلیه دانست.

کلمات کلیدی: تصوف، طریقت، شاذلیه، ابوالحسن شاذلی، تطور تاریخی