امامت از دیدگاه اباضیه؛ نقد و بررسی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، در جلسه دفاعیه‌ای که چهارشنبه 4 بهمن در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور حجت‌الاسلام دکتر محمد معینی فر به‌عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام ابراهیم قاسمی، استاد مشاور و حجت‌الاسلام دکتر حبیب حاتمی در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو محسن جوادی صدر از پایان‌نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

مسئله امامت از مهم‌ترین مباحث کلامی در جهان اسلام است که مورد اختلاف جدی در میان مسلمانان است و در این عرصه، فرقه اباضیه که جایگاه کلامی ویژه‌ای در بین فرق اسلامی دارد رویکرد خاصی به مسئله امامت نشان داده است؛ باوجوداینکه مسئله امامت از ارکان و اختصاصات امامیه است.

این تحقیق با رویکرد توصیفی تحلیلی و جستجو در منابع مکتوب در کتابخانه‌ها و منابع الکترونیکی به بحث و بررسی در مورد مسئله مذکور پرداخته است.

در مسئله امامت، فرقه اباضیه با امامیه مشترکات و تمایزات فراوانی دارد که می‌توان به وجوب امامت در هر دو اشاره کرد. نگاه منصوص امامیه به این مسئله، نقطه تمایز اصلی با اباضیه است هرچند فرقه اباضیه نیز با ادله اربعه وجوب مسئله امامت را تشریع کرده‌اند. منابع اباضیه جایگاه حکومتی و دنیوی امام را در مراحل چهارگانه (ظهور، دفاع، شراء و کتمان) وارد مسائل کلامی کرده‌اند که قابل قیاس با شرایط دوران امامان دوازده‌گانه امامیه نیز است.

در مسئله مهدویت که از مهم‌ترین ارکان امامت است سخن قابل‌تأملی از اباضیان بیان‌نشده است و تا مرحله انکار نیز پیش رفته‌اند که با دیدگاه امامیه متمایز است و تنها به روایاتی از منابع اهل سنت در پذیرش شرایط آخرالزمان بسنده کرده‌اند که در این تحقیق برای نخستین‌بار به بررسی مسائل مهدویت از دیدگاه اباضیه پرداخته شد.

کلمات کلیدی: امامت، خلافت، امامیه، اباضیه، مهدویت