همه مراجع در پاسخ به هر استفتایی باید مشاور بین‌المللی داشته باشند

حجت‌الاسلام سیدابوالحسن نواب با بیان این که قطعاً رساله‌ها به تحول نیاز دارند، اظهار کرد: خود رساله‌های توضیح‌المسائل مولود یک تحول است. تا قبل از زمان مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی، رساله‌های متنوع توسط مراجع مختلف به اشکال و انواع مختلفی تدوین می‌شد. آیت‌الله بروجردی تصمیم گرفتند که رساله را به یک شکل جدید تبدیل کنند. با نظر ایشان مرحوم علامه کرباسچی (مرحوم علامه که معروف به کرباسچی بودند و بنیان‌گذار مدرسه علوی هستند) این رساله توضیح‌المسائل را تدوین کردند و تحویل آقای بروجردی دادند. بعد دوباره توسط ایشان تنظیم و چاپ شد.

او با بیان این که بعد از آیت‌الله بروجردی نیز مراجع دیگر با حاشیه دادن به آن رساله، همان رساله را مبنا قرار دادند، گفت: این رساله متعلق به ۶۰ سال قبل است؛ متعلق به زمانی است که این رساله‌ها  به طور محدود در بین شیعیان مقلد ایشان در مناطق دیگر وجود داشت. مرحوم آقای بروجردی به علامه طباطبایی گفته بودند که وقتی ما فلسفه می‌خواندیم در اتاق‌های دربسته در اصفهان پیش مرحوم میرزا جهانگیرخان قشقایی بود. علامه طباطبایی در پاسخ به ایشان گفتند که اما امروز مباحث، علنی در روزنامه‌ها مطرح می‌شود و ما هم باید علنی جواب آن‌ها را بدهیم.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: در آن دوران فضای مجازی، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و ترجمه نبود و تشیع نیز بین‌المللی نبود. راهپیمایی زمینی اربعین و حضور حدود ۱۴۰ ملیت در راهپیمایی اربعین نبود. امروز تشیع، جهانی شده است؛ عزاداری امام حسین(ع) در همه جا اعم از نیویورک، واشنگتن، تورنتوی کانادا و استرالیا دیده می‌شود.

او با بیان این که وضعیت تشیع بعد از انقلاب اسلامی تغییر کرد، گفت: بنابراین رساله عملیه آن هم باید تغییر کند. رساله عملیه‌ای که در آن زمان نوشته می‌شد، در بین  مقلدین آقایان بود اما امروز این ترجمه شده و در همه سایت‌ها  قرار گرفته است. برای مثال در رساله‌ها نجاسات را شمرده‌اند و گفته‌اند نجاسات ده مورد است و بعد هم به مردم توضیح داده‌اند و به نوعی به ۷۵ درصد جمعیت جهان هم گفته شده است که شما جزو نجاسات و کثافات هستید. این در رساله عملیه فعلی است.

نواب ادامه داد: در این رساله‌ها سگ، خوک و کافر از نجاسات هستند و کافر را هم به عنوان فردی که منکر معاد و  منکر رسالت پیامبر و غیره است، تعریف کرده‌اند. این ترجمه هم می‌شود و روی سایت‌ها می‌رود. با این رساله می‌شود اسلام را بین‌المللی و فراگیر کرد؟ با این رساله می‌توان تشیع را در همه جای دنیا منتشر کرد؟ با این بیان، ما می‌توانیم مبلغ اسلام باشیم یا مخرب اسلام خواهیم بود؟ بنابراین ضرورت دارد که رساله‌های عملیه در اشکال مختلف و تخصصی‌تر شود. برای مثال رساله احکام طبی، رساله احکام بانوان، فرزندان، جوانان، حقوق پدر و مادر و … همگی در رساله وارد شود.

او با اعتقاد بر این که رساله‌های عملیه باید کمی هم جامع‌تر از وضعیت فعلی شود، اظهار کرد: اسلام مرکب از عقاید، اخلاق و احکام است. در رساله‌های عملیه باید اشاره‌ای هم به مسائل اخلاقی شود. اشاره‌ای هم به مبانی اعتقادی شود. کما این که در مقدمه رساله بعضی مراجع مسائل احکام و اعتقادات آمده است. بعد از آن هم اشاره‌ای متناسب با شرایط زمان و مکان و در نظر گرفتن ملاحظات بین‌المللی به احکام فقهی شود. امروز همه مراجع ما در پاسخ به هر استفتایی باید مشاور بین‌المللی داشته باشند، زیرا مسائل نباید بدون توجه به جهان تشیع، گسترش تشیع و فراگیری تشیع مطرح شود.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: متناسب با شرایط روز یعنی ادبیات به‌روز و لغت‌های به‌روز و حتی لغت‌نامه داشته باشند. برخی لغت‌ها که معنای آن برای مردم قابل درک نیست مثل صاع باید ترجمه فارسی شود. در یک جمله اصطلاحات باید کاملاً برای مردم تبیین شود. اگر مقیاس‌هایی هست مانند وجب و … که امروز نمی‌توان برای آب کر استفاده کرد؛ باید حداقل تبدیل شود به مقیاس کیلوگرم، لیتر، تن و هرچه لازم است تا قابل فهم برای همه اقشار باشد.

او با بیان این که احکام باید به صورت تخصصی روشن شود، گفت: بر فرض حقوق پدر و مادر، حقوق فرزند و … باید در رساله باشد. رساله‌های عملیه به طور شکلی، محتوایی و ساختاری و با توجه به ملاحظات بین‌المللی، با توجه به این‌که یک رساله به زبان‌های مختلف ترجمه می‌شود و روی سایت‌ها می‌رود و همه به آن دسترسی دارند، باید همه‌گونه تجزیه و تحلیل شود. به این صورت مسائل، باز و روشن و شفاف شود و بعضی قسمت‌ها نباید کلی‌گویی شود و در بعضی قسمت‌های دیگر باید از درازگویی جلوگیری شود.

نواب با بیان این‌که باید همان قواعدی که در کتاب‌های درسی رعایت می‌‌شود، در این‌جا هم مورد توجه قرار داد، تصریح کرد: باید اشکال مختلفی به دست مردم برسد و خود مردم و مقلدین مراجع، آن‌ها را ارزیابی کنند و نظر بدهند. نظرات خود را برای دفاتر مراجع بفرستند. اصلاً می‌تواند به این صورت باشد که مراجع روی رساله خود بنویسند فتاوای این نسخه آزمایشی نیست، اما شکل، نگارش و محتوای ظاهری آن آزمایشی است؛ شما هم بررسی کنید و اگر پیشنهادی دارید، بدهید، تا این را به عنوان نسخه نهایی چاپ کنیم و در اختیار شما بگذاریم.