- ☰
جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو فاطمه رحمتی با عنوان «تحليل روش‌شناسي مطالعات ويلفرد مادلونگ در حوزه کلام اماميه» روز دوشنبه 15 بهمن‌ماه 1397 در سالن شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو فاطمه رحمتی با عنوان «تحليل روش‌شناسي مطالعات ويلفرد مادلونگ در حوزه کلام اماميه»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی سبحانی به عنوان استاد راهنما، دکتر محمد جاودان به عنوان استاد مشاور و حجج اسلام دکتر محسن الویری، دکتر احمد بهشتی‌مهر و دکتر محمدحسن محمدی مظفر به عنوان استادان داور حضور داشتند.
در چکیده این رساله آمده است:
پژوهش حاضر درصدد بررسی شیوه‌های مطالعاتی یکی از فرقه‌پژوهان و تاریخ‌پژوهان معاصر غربی در زمینه مطالعات تشیع می‌باشد. اين انديشمند در حدود شصت سال پژوهش و تدريس در قلمرو شیعه و هم‌چنین نگارش بیش از 375 اثر در این باب، موفق شده است بخش عمده‌ای از تاریخ اندیشه شيعه را مورد بازخوانی قرار داده و به دنیای غرب معرفی کند. از آن‌جا که مطالعات وی، پايه و مبناي بسياري از مطالعات شيعه‌پژوهان غربی و همین‌طور شرقی امروز است، بر آن شدیم تا در ضمن پرداختن اجمالي به آثار علمي او در محور روش‌شناسي، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانه‌ای، تصويري از آنها را ارائه نموده و نقاط قوت و ضعف‌شان را نمایان ساخته و در نهایت امر، الگویی نسبتاً منسجم از روش مطالعاتی وی در حوزه کلام ارائه نماییم. بر اساس تحقیقات و نتایج حاصله، وی با تلفیق روش‌های مطالعاتی تاریخ‌نگاری از جمله روش رانکه‌ای و در مواردی روش آنالی و در برخی دیگر از زمینه‌ها، از روش‌های جدید و ابتکاری در پژوهش‌های خود بهره برده ولی در این راستا الگوی اصلی وی در مطالعاتش همان مکتب تاریخ‌نگاری بوده است. به طور کلی اشکال اصلی و عمده روش مادلونگ این است که با نگاه تاریخی به تحلیل مسائل کلامی پرداخته است. همین‌طور نگاه برون‌دینی او به گزاره‌های کلام شیعه باعث رد و یا ناقص جلوه کردن عقاید شیعه می‌شود. با وجود این، مادلونگ تلاش کرده که در اکثر گزارش‌های خود عدالت و انصاف را رعایت نماید؛ اگرچه در موارد متعددی نیز به دليل نارسایي روش تاريخي در حوزه انديشه‌شناسي و حاكميت برخی پيش‌فرض‌هاي نادرست در طرح‌های مادلونگ، خوانش سطحي برخی از آثار كلامي شیعه در قرون ميانه، و عدم ارائه يك تصویر و یا یک تحليل جامع از وضعيت تاريخي شيعه در آن عصر و در مواردی عدم توجه به شیوه‌ها و روش‌های علمي بزرگان تشيع در نگارش‌ها و پژوهش‌هایشان، در طرح اصلي و برخي عناصر آن، تا اندازه‌ای به بيراهه رفته است. نتایج حاصله بیان‌گر برخی واقعیت‌هاست از جمله این‌که، مادلونگ علی‌رغم این‌که از مهارت‌ها و علوم متعددی چون تبارشناسی تاریخی، سیر تطور و تحلیل انتقادی بهره برده است، ولی به دلیل نادیده گرفتن میراث کلامی و حدیثی و نیز شرایط ویژه شیعه به عنوان یک اقلیت فکری، در مواردی به نتایج ناقص دست یافته است. هم‌چنین در مواردی از ملاک‌های روش تاریخ‌نگاری و هم‌چنین ملاک‌های روی‌کرد رانکه‌ای فاصله گرفته است و یا در مواردی نیز بی‌روشی بر آثار او حاکم است. با این وجود در قیاس با سایر مستشرقین و هم‌چنین با در نظر گرفتن حجم و تعداد آثارش، مادلونگ قابل تقدیر است و نمی‌توان تلاش او را در معرفی و شناساندن تشیع به جهان غرب نادیده گرفت.
|
|
دانشکده ها دانشکده شیعه شناسی |
خدمات فناوری اطلاعات سامانه جامع آموزش |
بیانیه رسالت دانشگاه ادیان و مذاهب، نخستین دانشگاه تخصصی ادیان و مذاهب در ایران، برخاسته از حوزه علمیه، ضمن شناخت ادیان و مذاهب و تعامل و گفت و گو با پیروان آنها با تکیه بر مشترکات، در جهت همبستگی انسانی، تقویت صلح، کاهش آلام بشری، گسترش معنویت و اخلاق و معرفی عالمانه اسلام بر اساس آموزه های اهل بیت علیهم السلام به پژوهش و تربیت نیروی انسانی متخصص اقدام می نماید. |
