برای حل مسئله زن، لازم نیست فمنیست شویم

حجت‌الاسلام والمسلمین نواب در نخستین نشست هم‌اندیشی استادان و دانشجویان دانشکده زن و خانواده با ذکر این نکته که مسئله زن، دغدغه چهل ساله من است، گفت: در بحبوحه درگیری‌های سال آخر انقلاب اسلامی و در اوج خون و جنگ و حماسه، بزرگانی مانند مرحوم آیت‌الله شرعی، آیت‌الله قدوسی و دیگران درباره مسئله زن صحبت می‌کردند و این که در آینده برای زنان و آموزش و کار آنان چه باید کرد.

وی به نقل خاطره‌ای از شهید مطهری و امام خمینی درباره مسئله زن پرداخت و گفت: شهید مطهری به دیدار امام در پاریس رفتند و بنا بود درباره مسئله زن در انقلاب اسلامی با ایشان صحبت کنند. شهید مطهری در بازگشت گفتند که با کمال تعجب و شگفتی و در عین ناباوری، امامی که در حوزه مهجور و فراموش‌شده نجف بودند، صدها برابر من و مجموعه‌ای که در کنار من است، درباره مسئله زن درک، آگاهی و هوشیاری داشتند و تعبیرات امام در آن جلسه به مخیله من خطور نمی‌کرد. امام صدها کیلومتر از ما درباره مسئله زن جلوتر بود.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با تأکید بر این‌که سیره علمای شیعه الگوی ما در برخورد با مسئله زن است، ادامه داد: از همان زمان بنده متوجه اهمیت مسئله زن شدم و این امر تا به امروز یکی از دغدغه‌های اصلی من بوده و از آن زمان تا به حال مسیر زندگی شخصی‌ام نیز بر اساس آن‌چه گفته‌ام، بوده است. تاکنون صدها سخنرانی در مجامع بسیار بزرگ در داخل و خارج کشور درباره زن داشته‌ام. به عنوان نمونه در کانادا در تجمعی که هزاران زن در آن حضور داشتند و گفته می‌شد که چنین تجمعی در کانادا تقریباً هر ده سال یک بار به وقوع می‌پیوندد، حضور یافتم و درباره مسئله زن سخنرانی کردم. لذا درباره مسئله زن، حقوق زن و عدالت و رفتار مناسب با زن بسیار محکم هستم.

نواب در ادامه گفت: یک مشکل اساسی را می‌خواهم مطرح کنم که چرا در مسئله زن موفق نیستیم و چرا مسئله زن در ایران شکست خورده است. این یک عقبه دارد و آن هم این است که ما همواره در اصلاحات در ایران با شکست مواجه شده‌ایم. از زمان مشروطه که یک جهش، انقلاب و حرکت جدی در نظام فکری سیاسی ایران آغاز شد، تا امروز شکست خورده‌ایم. مرحوم آخوند خراسانی با یک قامت مردانه با تعدادی از علمای نجف برای مشروطه به میدان آمدند. فتاوایی که داده شد، باورشکن و تحملش دشوار بود. علمای بزرگی مثل سید طباطبایی صاحب عروه‌الوثقی مخالف بودند و فتوای تحریم دادند. هر روز استفتا و هر روز آمد و شد نظریه و فتوا بین نجف و تهران برقرار بود و به هر حال فتوای مرحوم آخوند خراسانی در مورد مشروطه موفق شد و با شکست مختصری که محمدعلی شاه به آن داد، با انقلاب مجدد مردم، محمدعلی شاه رفت و پناهنده شد و حکومت مشروطه مستقر گردید ولی شکست خورد، چون در دام افراط و تفریط افتاد.

وی افزود: عده‌ای از روحانیون، مخالف و عده‌ای موافق بودند و هر دو طرف هم افراط و تفریط می‌کردند و مشروطه شکست خورد. متدینین به مشروطه معتقد نبودند و روشن‌فکران، زیاده‌خواهی، افراط و تمامیت‌خواهی کردند و مشروطه موفق نشد. به دنبال آن، هر حرکت اصلاحی دیگر در ایران، به نحوی دچار همین وضعیت شد و به دلیل تمامیت‌خواهی، خودخواهی، زیاده‌طلبی، شکستن چهارچوب‌ها و سنت‌ها شکست خورد. مسئله زن و مسئله شیعه و سنی نیز همین‌طور است. هیچ‌کس تاب تحمل ظرفیت فکری مقام معظم رهبری را در کشور ندارد. مقام معظم رهبری و امام بزرگوار، تا صد سال بعد ما فکر داشتند ولی ما می‌خواهیم از آنان جلو بزنیم. در مسئله شیعه و سنی، به عنوان کسی که عمرم را در این راه گذاشته‌ام، آرزو می‌کنم فقط حرف‌های ایشان را محقق کنیم ولی نمی‌توانیم، چون ظرفیتش را نداریم. مقام معظم رهبری می‌فرمایند اهانت به مقدسات اهل‌سنت، حرام است. اگر همین سخن محقق شود، تمام مشکلات ما با اهل‌سنت حل می‌شود.

نواب هم‌چنین گفت: یکی از دوستان صاحب سمت از بنده درباره کلید حل مسئله شیعه و سنی سؤال کرد. جواب دادم که کلید اختلاف شیعه و سنی یک حرف است. و آن مسئله سبّ شیخین است. اهانت به خلیفه اول و دوم کلید اصلی اختلاف ما با اهل‌سنت است. در یک مباحثه دو نفره بین مقام معظم رهبری و بنده، ایشان اشاره کردند که مشکل اهل‌سنت با ما، نه زیارت عاشورا است و نه شهادت حضرت فاطمه(س). بلکه مشکل، اهانت به شیخین است. اگر این را حل کنیم، همه چیز حل می‌شود. لذا ایشان در سفر خود به کردستان در سال 1388، این فتوا را اعلام کردند که اهانت به مقدسات اهل‌سنت، شرعاً حرام است و قانوناً تخلف است.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه به ارائه راه‌کاری در خصوص حل مسئله زن پرداخت و گفت: اگر امروز بخواهیم برای زنان کشورمان یک حرکت حقیقی و اساسی کنیم تا زنان بتوانند به وضع مطلوب خودشان برسند، باید به احکام اسلامی نظر داشته باشیم و از آن الهام بگیریم. الحل هو الاسلام. حل فقط در اسلام نهفته است، اما کدام اسلام. در حالی که می‌بینیم بین اسلامی که برخاسته از متون اسلامی، حقوق اسلامی، تکالیف اسلامی و رفتار رهبران درجه یک ما با زن از یک طرف و رفتار عموم با زن، صد و هشتاد درجه تفاوت وجود دارد. بنده خبر دارم که امام راحل، شهید مطهری، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، آیت‌الله مصباح، مقام معظم رهبری و دیگر بزرگان چه رفتاری با همسران مکرمه‌شان داشته‌اند و دارند. علامه طباطبایی مانند دختر جوانی که پدرش را از دست داده است، بر سر مزار همسرشان زار می‌زدند و می‌گفتند شما حق ایشان بر بنده را نمی‌دانید. اگر رفتار ایشان و زندگی و شرایطی که ایشان برای بنده فراهم کردند، نبود، موفق به نگارش المیزان نمی‌شدم.

وی درباره رویکرد و گرایش سیاسی خود گفت: من گرایش سیاسی ندارم و با بزرگان همه گرایش‌های سیاسی در کشور در ارتباط هستم. کسی که تابلوی دانشگاه ادیان و مذاهب را بر بالای سر خود دارد، دیگر با شیعه علی بن ابی‌طالب نزاع نمی‌کند. من می‌خواهم با بودایی همکاری کنم، آن‌وقت با شیعه امیرالمؤمنین مشکل پیدا کنم؟ بنابراین با هیچ ایرانی چه یهودی، چه زرتشتی، چه مسیحی و اهل‌سنت، هیچ مشکلی ندارم. بنده شاگرد فلسفه، تفسیر و عرفان آیت‌الله مصباح هستم و دست ایشان را می‌بوسم اما اختلاف نظر هم بر سر جایش هست. من اعتراف می‌کنم که حیات‌مان را از آیت‌الله مصباح داریم.

رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب هم‌چنین گفت: برای حل مسئله زن، لازم نیست فمنیست شویم. بلکه باید به اسلام مراجعه کنیم. اگر بخواهیم آن‌چه را که اسلام درباره زن گفته، پیاده کنیم، بیش از صد سال طول می‌کشد. امام یک جمله درباره زن دارد و من همیشه آن را تکرار کرده‌ام. مهم‌ترین عزیزترین و اشرف مخلوقات عالم، پیامبر اسلام است. اشرف لحظات زندگی پیامبر نیز معراج است. امام فرمودند مرد از دامن زن به معراج می‌رود. اگر مرد به مقامی برسد که معراج باشد، یادتان نرود که پرورده یک زن است. مادر، اشرف اولاد آدم را برای رسیدن به اشرف لحظات تربیت می‌کند. لذا مهم‌ترین مقام را دارد. این در گفتار است و با عمل، تفاوت بسیار دارد. وظیفه شما است که این مهم را محقق کنید. احتیاج به تفکر فمنیستی نداریم. در ایران خانم محجبه فمنیست می‌شناسم. یعنی آنان اسلام را کافی نمی‌دانند. ولی مکتب ما این است که برای حل مسئله زن، اسلام را کافی می‌دانیم، ولی تا اجرا، فاصله زیاد است. این فاصله را باید پر کرد. فاصله احکام الهی مکتوب در کتاب و رفتار اجتماعی را باید با صبر، طمأنینه، دقت، آرامش، عدم خودمحوری، عدم افراط، عدم تفریط، تعقل، بصیرت و عمل شبانه‌روزی پر کرد. ما در حوزه علمیه قم، دانشگاهی ساخته‌ایم و که زن و مرد در کلاس‌های آن مساوی هستند. در همین دانشگاه، زنان به مردان معمم آموزش می‌دهند. البته این را از آیت‌الله مصباح آموخته‌ایم. منتهی ایشان در تهران چنین می‌کردند و ما در قم انجام می‌دهیم. لذا با دقت و مراقبت، در جایی که مشکلی وجود نداشته باشد، در این چهارچوب پیش بروید و ترس نداشته باشید. حل مشکل زنان، فقط اسلام است. فلان خانم فیلمساز فمنیست نمی‌تواند با ساخت چند فیلم، مشکل زنان ما را حل کند و فلان آقای نویسنده فمنیست هم با چند کتاب و تکه انداختن به اسلام نمی‌تواند مشکل زنان را حل کند. فقط باید با دقت و بصیرت و استفاده از رفتار علمای بزرگ اسلام که نمونه اجرای اسلام در خانه‌شان هستند و استفاده از متون اصلی اسلام، مسئله زن را حل کرد.

گفتنی است پیش از سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب، دکتر اعظم خوش‌صورت رئیس دانشکده زن و خانواده به ایراد سخنرانی پرداخت. در پایان نیز از تعدادی از دانشجویان تجلیل به عمل آمد.