به بهانه انتشار کتاب جدید خانواده و اخلاق جنسی از استاد مطهری

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر بهروز حدادی عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب به بهانه انتشار کتاب جدید خانواده و اخلاق جنسی از استاد مطهری در یادداشتی آورده است:

در میان متفکران اسلامی متقدم و متأخر و در میان خیل اندیشمندان بزرگ معاصر، استاد مطهری پدیده‌ای است بی‌نظیر یا کم‌نظیر. این موضوع به دلایلی چند بوده است. عمق دانش و تسلط استاد مطهری در علوم کلاسیک اسلامی، و موضوع‌شناسی، و مفهوم‌شناسی دقیقش از پدیده‌های نو، یک مؤلفه مهم در این میان است. مطهری زمانی که از قم به تهران مهاجرت کرد، از بهترین فضلای حوزه و شاگردان امام راحل و آیت‌الله بروجردی(ره) بود ولی آن‌گاه که به تهران پا نهاد، دریافت که در قم چیزهایی آموخته که در تهران چندان به کارش نیاید و در تهران از او چیزهایی می‌طلبند که او باید تازه در جست‌وجویش باشد. ولی این فرزند صبح، با تلاش و همت شبانه‌روزی‌اش توانست به دانش مورد نیاز دست یابد و خطابه‌ها و نوشته‌هایش برای نسل نو و درس‌خوانده از جمله در انجمن اسلامی پزشکان و یا مهندسان مقبول و مطبوع شود و حتی نسلی که چندان تعلق خاطری به دین نداشت، در مجله معروف و پرمخاطب آن روز (زن روز) به سخنانش از این تریبون گوش دهد. داشتن تریبون و ستونی در آن مجله در آن زمان امر ساده‌ای نبود.

مطهری با آن‌که استاد فلسفه بود و عمق اندیشه فلسفی‌اش را همه قبول داشتند، ابایی نداشت که چون یک مستمع عادی به پای صحبت کسانی از جریان مخالف بنشیند که سنخیتی میان اندیشه‌هایشان نبود ولی رسالت و تواضع علمی‌اش او را به زانو زدن و نکته آموختن از دیگران در عین مقام استادی ترغیب کرد و او از این افتادگی احساس شرم و خجلت نداشت.

دیگر آن‌که خوش‌بیان و خوش‌قلم بود. سخن دیگران را خوب گوش می‌داد و خوب تقریر می‌کرد. در مباحث علمی، نظرات مخالف را چندان استادانه، منصفانه و خوب ارائه می‌کرد که معروف شد حرف‌های مارکسیست‌ها را بهتر از خودشان تقریر و تبیین می‌کند و سپس به نقد اساسی آن می‌پردازد و نظام و منظومه جدیدی ارائه می‌کند.

تواضع و خداترسی و خلوص و احترام به دیگران و ارزش گذشتن به نظر و اندیشه‌های مقابل و مخالف، او را به روحانی‌ای دوست‌داشتنی تبدیل کرده بود.

در وسعت تتبع و جست‌وجوگری و منظم فکر کردن و منظم نوشتن و ارائه خوب مواد خام و گرد آوردن نکات، چندان زییا و آموختنی عمل کرد که امروزه مجموعه یادداشت‌های مفصل این استاد بزرگ گنجینه‌ای ارزشمند و درس‌آموز برای هر محقق و متفکر است و این در زمانی رخ داد که جز کاغذ و قلم چیزی از ابزارهای امروزی مثل رایانه و . . . در دسترس نبود.

در کنار این کمالات، استاد مطهری گزینش‌گر قوی و نیرومندی بود و می‌دانست که وقت و توان علمی‌اش را صرف کارهای تکراری و کم‌فایده یا کم‌مایه نکند و با همین سیاست و تدبیر بود که کتاب‌هایش هریک پاسخ و راه‌حلی برای مشکلی در زمانه خود و بعدش بود، به‌خصوص که در این میدان و در مقایسه با اقران خود، بسیار قوی و عمیق می‌نوشت و بسیاری از نویسندگان معروف آن زمان درواقع به تکرار مطالب او در قالب‌های دیگر می‌پرداختند.

نکته جالب و شگفت‌انگیز و تقریباً بی‌نظیر آن‌که در طول چهل سال از شهادت این معلم بزرگ، هر سال نوشته‌ای ارزشمند تقدیم اهل نظر شده و هنوز که هنوز است، این شجره طیبه در حال میوه دادن است که آخرینش کتاب خانواده و اخلاق جنسی است.

در این‌که چرا این نوشته‌های ارزشمند با این همه تأخیر منتشر می‌شود، متولیان گرامی آن باید توضیح دهند که البته دقت در ارائه کارها بخشی از توجیه آنان است ولی باز هم شاید توقع محافل علمی این باشد که میراث ارزشمند این استاد بزرگ، زودتر و به طور کامل در اختیار همگان قرار گیرد.

در حوزه مطالعات زنان، استاد مطهری یکی از بهترین نویسندگان است که اگر زمانه به او فرصت داده بود و بیشتر با اندیشه‌های محافل علمی زنان در سطح جهانی آشنا می‌شد، در نظریه‌پردازی گام‌های بسیار بزرگ‌تری برمی‌داشت و شاید این حوزه را ده‌ها و صدها سال جلو می‌برد اما افسوس که دست پلید تعصب و تنگ‌نظری دینی، جهان علم و اندیشه را از وجودش محروم کرد و امروز اگر مطهری بود، با تسلط بر آخرین اندیشه‌های محافل علمی فمنیستی حرف‌های زیادی برای گفتن داشت و البته این وظیفه رهروان راه اوست که بدون تعصب و پیش‌داوری به فهم دستاوردهای زمان معاصر و نقد و سنجش آن بپردازند و افق‌های تازه‌ای بگشایند و از هرگونه تخفیف و تحقیر دستاورهای علمی دیگران و کوتاهی در فهم آن و خودبسندگی و خود‌بزرگ‌یینی و خود‌همه‌چیزدانی بپرهیزند و البته دستاورهای دیگران را با نقادی‌ها و دستاوردهای فکری خود قوت و غنا بخشند و در جای لازم، نقاد و تصحیح‌گر آن باشند و فراموش نکنند که خداوند بزرگ فرمود: «فبشر عبادی الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه»؛ و نیز فرمود دستاورد دیگران را به دیده حقارت ننگرید: «ولا تبخسوا الناس اشیاهم» و رسول بزرگوار او فرمود به داشته‌های ارزشمند دینی خود بسنده نکنید و تا چین هم شده بروید و اندوخته‌های خود را بیشتر و بیشتر کنید.