بررسی نقش شخصیت‌های زرتشتی در شکل‌گیری جامعه اجتماعی و سیاسی زرتشتیان

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو امیر امیرگان با عنوان «بررسی نقش شخصیت‌های زرتشتی در شکل‌گیری جامعه اجتماعی و سیاسی زرتشتیان در دوره قاجار»، دکتر مهدی لکزایی به عنوان استاد راهنما و دکتر محمد شکری فومشی به عنوان استاد داور حضور داشتند.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

در طول قرن­ها پیش آیین زرتشتی دیانت اصلی ایرانیان بود، اما بعد از ورود اسلام به ایران به تدریج به حاشیه رانده شد. با از میان رفتن دولت ساسانی، جامعه زرتشتی ایران در معرض تهدید قرار گرفت و هر روزه از جمعیت آنان کاسته شد و مابقی اینان همواره در سایه دولت اسلامی بوده و تحت عنوان اهل ذمه نامیده و با آنان برخورد می­شد و فقط مجاز به اشتغال در کشاورزی و تا اندازه­ای هم تجارت بودند. تا روی کار آمدن دولت قاجار، اوضاع زرتشتیان چندان مناسب نبود؛ اما در دوره صدارت امیرکبیر، اقداماتی در جهت بهبود اوضاع اقلیت­های دینی به‌خصوص زرتشتیان صورت گرفت اما این اقدامات به حدی نبود که در اوضاع آنان تغییر چشمگیری ایجاد کند. در همین دوران بود که زرتشتیان ایران طی رفت‌وآمد خود به هند با پارسیان که وضعیت بسیار بهتری نسبت به زرتشتیان ایران داشتند، بیشتر آشنا گشته و دست یاری به سوی آنان دراز کردند. پارسیان با فرستادن نمایندگانی به سوی ایران از اوضاع و احوال جامعه زرتشتی ایران آگاه و کمک­های فراوانی را برای بهبود اوضاع اینان انجام دادند. در این میان تلاش­ها و مساعدت­های شخصیت‌های برجسته زرتشتی در طول دوره قاجار موجب گشت تا اوضاع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی زرتشتیان بهبود یابد و با به دست آوردن امتیازاتی از عزلت و انزوای تاریخی خود خارج شوند. در این میان مانکجی، کیخسرو خان صاحب، کیخسرو شاهرخ و اردشیر جی ریپوتر از مشهورترین زرتشتیانی بودند که با پیگیری و تلاش­های مداوم خود توانستند امتیازات فرهنگی و سیاسی چون ساخت مدارس جدید و فرستادن نماینده زرتشتی به مجلس ملی و تصویب اصل هشتم قانون اساسی را موجب شوند. در این مجال به معرفی این افراد و اقدامات و اصلاحات آنان خواهیم پرداخت.