تحلیل و نقد دیدگاه اُتو از امر قدسی از منظر حکمت متعالیه

در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو مهدی قربان‌زاده با عنوان «تحلیل و نقد دیدگاه اُتو از امر قدسی از منظر حکمت متعالیه»، دکتر علی شیروانی و دکتر مهدی لکزایی به عنوان استادان راهنما، دکتر محمدمهدی علیمردی به عنوان استاد مشاور و حجج اسلام دکتر رضا الهی‌منش، دکتر محمدرضا رجبی و دکتر رحیم دهقان به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

رودلف اتو در کتاب مفهوم امر قدسی به تحلیل امر قدسی پرداخته است. از نظر او امر قدسی دارای عناصر عقلی و غیرعقلی است و ادیان تا به حال از منظر عقلی و اخلاقی بدان نگریسته‎اند و از منظر غیرعقلی(شهودی) به بررسی امر قدسی پرداخته و آن را تحلیل کرده است. اتو اصطلاح  The Holy  را وافی به مقصود نمی‎دانست، از واژه تازه‎ای بدین منظور بهره برد و آن را امر مینوی نامید. به نظر اتو، امر مینوی دارای مؤلفه‎های ذیل است: احساس مخلوقانه، رازبودگی، مهابت و جذبه. خود مهابت نیز عناصر ذیل را دارد: ترس، شوق، استیلا و مؤلفه رازبودگی نیز امر مطلقا دیگری را در خود دارد. اتو از شخصیت‎ها و جریان مختلف فکری مثل عقل‌گرایی کانت، جنبش رمانتیک، شلایرماخر، آلبرشت و... تأثیر پذیرفت. از منظر تفکر صدرایی، مراتب مختلفی از شناخت امر قدسی در میان اهل مکاشفه، حکیمان، اهل ایمان و اهل تسلیم وجود دارد. حکمت متعالیه در عین این که تحلیل‎های عقلی مختلفی از امر قدسی دارد، از تحلیل‎های غیرعقلی(ادراک شهودی) نیز بهره برده است. از دیگر زمینه‎هایی که حکمت صدرایی به تحلیل امر قدسی پرداخته است عبارتند از عشق عرفا و مهابت امر قدسی. پیروان فلسفه صدرایی نیز در برخی از مباحث با اتو هم‎رأی هستند. صدرائیان  در شناخت امر قدسی از هر دو روی‌کرد عقلی و شهودی استفاده می‎کنند. پیروان ملاصدرا حتی معتقدند که ادراک امر قدسی خود سرّ است و هرچند ادراک او برای همه میسر است، اما مراحلی از ادراک او خود سرّ محسوب می‎شود و این سر نیز خود مراتب مختلفی دارد. عناصری از هر دو تفکر به همدیگر نزدیک هستند. مثلاً تجربه ترس او و تجربه بیان‎ناپذیر بودن این تجربه، نزدیک بودن دو مفهوم ذات غیب‎الغیوب و امر مطلقا دیگری. هر دو تفکر در زمینه تجربه امر قدسی ذات‌گرا بوده، مخالف ساختارگرایی هستند. در عین حال عناصری از هر دو تفکر با یکدیگر متفاوتند؛ مثلاً بخش‎هایی از شهود از منظر تفکر صدرایی فاقد اعتبارند.