انسان‌شناسی کلامی در میراث روایی امیرمؤمنان علی علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو محمدحسین رجایی‌فر با عنوان «انسان‌شناسی کلامی در میراث روایی امیرمؤمنان علی علیه‌السلام با تأکید بر نهج‌البلاغه و سنجش آراء معتزله و اشاعره در پرتو تعالیم حضرت»، حجت الاسلام والمسلمين دکتر محمدحسن نادم به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد غفوری‌نژاد به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالهادی مسعودی، دکتر محمدحسن محمدی مظفر و دکتر محمد جاودان به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

مباحث كلامي مربوط به انسان، مسائل پراهميتي است كه طرح آن‌ها به شكل علمي و پژوهشي ضروري به نظر مي‌رسد. در اين نوشتار، اهم مباحث كلامي مربوط به انسان، هم‌چون جبر و اختيار، تعامل نفس و بدن، تكليف و استطاعت، قضا و قدر و هدايت و ضلالت، از منظر علي(ع)، با تأكيد بر نهج‌البلاغه و سنجش آراء و افكار معتزله و اشاعره در پرتو انديشه‌هاي حضرت مورد بازخواني قرار گرفته است.

در بخش اماميه، با تكيه و تأكيد بر آراء امام علي(ع) كه هم‌خوان با فرمايش‌هاي ديگر ائمه اطهار(ع) است، به طرح مسئله پرداخته‌ايم و در مقايسه با آراء معتزله و اشاعره، نقاط مشترك، موارد افتراق و به‌طبع، ضعف‌ها و كاستي‌هاي نظرات آن دو مكتب را بررسيده‌ايم.

روش پژوهش، اسنادي و كتابخانه‌اي است و هدف آن رسيدن به آراء حضرت امير(ع) درباره مسائل كلامي مربوط به انسان در مقايسه با آراء آن دو مكتب مي‌باشد.

يافته‌هاي تحقيق اين را نشان مي‌دهد كه حوزه اختيار انسان، مهم‌ترين مسئله كلامي مرتبط با انسان است. معتزله ضمن پذيرش مشيت الهي در اين باره، بر اختيار آدمي بيش از حد تأكيد داشته‌اند. كما اين‌كه اشاعره با طرح نظريه كسب در اين حوزه نتوانسته‌اند از جبرگرايي در افعال انسان، گريزي داشته باشند، اما اماميه با طرح نظريه امر بين الامرين، تناسب جبر و اختيار را در قالبي عقلي و موجه بيان كرده است.