خاستگاه مسئولیت اخلاقی نسبت به انسان‌های دیگر

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو محمدامین خوانساری با عنوان «خاستگاه مسئولیت اخلاقی نسبت به انسان‌های دیگر: ارزیابی نظریه‌های اخلاقی فلسفی با تأکید بر اخلاق اسلامی»، دکتر محسن جوادی و دکتر هادی صادقی به عنوان استادان راهنما، دکتر محمدمهدی علیمردی به عنوان استاد مشاور و دکتر آل‌بویه، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری و دکتر نعیمه پورمحمدی به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

مسئولیت اخلاقی نسبت به ‌انسان‌های دیگر از جمله مسائل اساسی در حوزه اخلاق و دین است‌‌. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با تکیه بر دیدگاه‌های هنجاری فیلسوفان اخلاق در نظریه‌های اخلاقی به ارزیابی این پرسش پرداخته است که چرا ‌انسان‌ها نسبت به یکدیگر مسئولیت اخلاقی دارند و خاستگاه مسئولیت اخلاقی در قبال دیگران چیست‌‌. نظریه‌های اخلاقی بر اساس مبانی و روی‌کردهای‌شان، پاسخ‌ها و تبیین‌های متفاوتی داشته‌اند‌‌. نظریه‌های غایت‌گرایانه، بر اساس تفسیری که از سرشت و طبیعت ‌انسان دارند، به دنبال بیشترین فایده برای خود، دیگران یا همگان هستند‌‌. نظریه‌های وظیفه‌گرایی با‌ تأکید بر حُسن فاعلی در کنار حُسن فعلی بر نقش وظایف برای تبیین خاستگاه مسئولیت نسبت به دیگران‌ تأکید دارند‌‌. بر اساس تبیین فضیلت‌گرایانه، ‌انسان‌ها بر اساس پرورش ملکات درونی و با معیار قرار دادن اسوه‌ اخلاقی، می‌توانند نسبت به دیگران مسئولیت‌پذیر باشند‌‌. بر اساس ارزیابی‌ها و شواهد دینی، خاستگاه‌ها و معیارهای مختلفی که نظریه‌های اخلاقی در مسئولیت اخلاقی ‌انسان‌ها نسبت به یکدیگر ارائه کرد‌ه‌اند، می‌توان در روی‌کردی فراگیر چندسطحی و غیرانحصاری، سطح‌بندی کرد‌‌. همه ‌انسان‌ها به عنوان عامل اخلاقی، متفاوت و پیچیده عمل می‌کنند و تکلیف انسان به فوق طاقت، قبیح است‌‌. مسئولیت اخلاقی انسان نسبت به دیگران، باید بر اساس ظرفیت و وسع عامل اخلاقی سنجیده شود‌‌. از این منظر، زیست اخلاقی دارای مراتب و سطوحی است که در آن برای همه ‌انسان‌ها امکان رشد اخلاقی وجود دارد و هر انسانی بر اساس شایستگی‌هایی که دارد، نسبت به دیگران مسئولیت اخلاقی داشته و استحقاق ستایش و سرزنش یا تحسین و تقبیح را دارد‌.